'Ik wil nazorg veranderen in nuzorg'
Jannet Wiegersma schreef het boek Leren lopen op je handen. Wie ziek wordt, schiet vaak meteen in de vechtmodus. Alles staat in het teken van overleven en zo snel mogelijk weer beter worden. De verpleegkundig specialist oncologie wil met haar boek mensen leren om zo gezond mogelijk ziek te zijn. Door af en toe gas te geven, maar door soms ook even stil te staan.
Lees meer over de Roze Olifant "voor borstkankerbehandelaren"
Al vanaf de eerste dag dat vrouwen met borstkanker op de mamacare-afdeling van het Flevoziekenhuis belanden, komen ze bij Jannet of één van haar collega’s. Voor gesprekken over hun ziekte en behandeling, maar ook om simpelweg te praten over hoe het met hen gaat.
Fight-, freeze- of flightmodus
Jannet ziet vaak een strijdershouding bij mensen die ‘vandaag nog niks mankeren en dan opeens te horen krijgen dat ze kanker hebben’. ’’Wat je automatisch doet is een muurtje om je heen bouwen. ‘Het verdriet is te groot, dus sluit ik me af’. Toch is het goed om dat al tijdens de behandeling aan te pakken.’’
Door jarenlang ernstige zieke mensen te begeleiden, ontdekte Jannet dat er een patroon in hun gedrag zit. ’’Mensen schieten in de fight-, freeze- of flightmodus. En mensen met kanker schieten vaak automatisch in de fightmodus.’’Dat wordt ook ingegeven door social media, benadrukt Jannet. ’’Google maar eens op kanker, dan zie je heel vaak de combinatie met het woord vechten. Ook goede doelen gebruiken vaak termen als vechten en strijd.’’
’Is in de vechtstand schieten wel het beste wat je kunt doen?’
Dit zette Jannet aan het nadenken. ’’Is in de vechtstand schieten het beste wat je kunt doen? Natuurlijk heb je vechtlust nodig. Je moet de power in jezelf voelen om de behandeling aan te gaan. Maar behandelingen zijn te weinig gericht op nazorg’’, stelt Jannet.
Ze bedacht of het mogelijk was om mensen met kanker anders te begeleiden. ’’Ik wil dat er een visie komt op zo gezond mogelijk ziek zijn. Ik wil nazorg veranderen in nuzorg.’’
Jannet is ervan overtuigd dat zo'n visie uiteindelijk veel besparing oplevert. ’’Je kunt een kankerbehandeling vergelijken met een sneltrein. Mensen stappen erin en racen door en als de trein aan het einde stopt, vallen ze er doodmoe uit met een encyclopedie vol emoties boven op zich. Door mensen al tijdens hun behandeling te laten werken aan hun herstel, kun je dat mogelijk voorkomen. Vaak kunnen ze weer eerder aan het werk en is het dal na de behandeling minder groot. Ook is psychologische zorg vaak niet, of minder nodig omdat ze tijdens de behandeling al hebben geleerd hoe ze hiermee om kunnen gaan.’’
Leren lopen op je handen
Jannet wilde graag iets doen met haar observaties en gedachten, maar wist nog niet precies wat. Totdat ze op een dag bij een symposium was van 365 dagen succesvol, een bedrijf dat zich als doel heeft gesteld om van Nederland het gelukkigste land ter wereld te maken. ’’Daar viel een kwartje en wist ik: ik ga een boek schrijven over mijn ervaringen. Dat heb ik gelijk aan mijn omgeving verteld en toen kon ik niet meer terug.’’
Na tweeënhalf jaar schrijven en herschrijven was het boek daar: ‘Leren lopen op je handen, als ziek zijn je leven op zijn kop zet’. ’’Als iets je leven op zijn kop zet, moet je leren lopen op je handen en leren kijken vanuit een ander perspectief’’, verklaart ze de titel.
Voordat Jannet begon met schrijven, deed ze onderzoek naar de ervaringen van patiënten en collega-zorgprofessionals over het omgaan met ziekte. ’’Ook ben ik diverse opleidingen gaan doen zoals NLP, transactionele analyse en motivational interviewing. Ik las veel over wat er met mensen gebeurt die in korte tijd heel veel stress ervaren doordat ze een overdosis informatie krijgen.’’
Vervolgens bestudeerde ze verschillende technieken die ze nu toepast bij de mensen die ze begeleidt. ’’Het gaat om bewustwording. Dat mensen denken: ‘hé, het kan anders’.’’
Kijken naar drivers
Een voorbeeld van een techniek die ze regelmatig gebruikt is het samen met mensen kijken naar hun drivers. ’’Ofwel, wie ben jij en hoe ben je opgegroeid. Dat heeft allemaal te maken met hoe jij nu omgaat met je ziekte’’, zegt ze. ’’Als je als kind vaak hoorde ‘niet zo piepen… gewoon proberen’, dan kan het heel goed zo zijn dat je als jij ziek wordt, je automatisch denkt ‘ik mag drie minuten huilen en hup weer door’.’’
’’Ik zet mensen aan het denken over hoe ze hun drivers kunnen inzetten zodat ze er zelf baat bij hebben. Dat ze beseffen dat ze niet altijd alles alleen hoeven te doen en ook eens kunnen zeggen ‘nou graag’, als iemand hulp aanbiedt.’’
Een andere techniek die ze vaak gebruikt is dat ze mensen een lijstje laat maken met dingen die energie kosten, variërend van slecht slapen, piekeren tot het huishouden doen en een lijst met dingen die energie opleveren. ’’Vaak laten mensen de dingen die energie opleveren als eerste vallen. Terwijl als ze die blijven doen, ze hun behandeling veel beter vol kunnen houden. Door het maken van zo’n lijstje maak je hen daarvan bewust.’’
Kort na de verschijning is het boek al een grote hit. Jannet is blij verrast dat haar boek zo goed is ontvangen en dat ze van collega’s uit het hele land hoort dat ze de technieken ook gaan toepassen. Van de positieve reacties op haar boek krijgt Jannet zelf ook positieve energie. Ze hoopt dat - mede door haar boek - er op een andere manier naar zorg wordt gekeken. ‘Ik wil dat mensen inzien hoe ze op een zo gezond mogelijke manier ziek kunnen zijn.’’
Na het geven van een lezing over haar boek, werd ze bovendien benaderd door een vertegenwoordiger van Borstkankervereniging Nederland, met de vraag of ze wilde meewerken aan de ontwikkeling van de trainingstoolkit de Roze Olifant.
De Roze Olifant
De Roze Olifant is een toolkit die die zorgprofessionals in ziekenhuizen kunnen gebruiken om hun collega’s van een borstkankerbehandelteam te trainen om tijdens gesprekken met patiënten ook over seksualiteit en intimiteit te praten.
Jannet zegde haar medewerking direct toe. ’’Praten over seksualiteit en intimiteit met mensen met borstkanker tijdens het behandeltraject is enorm belangrijk. Maar van de honderd mensen die ik zie, beginnen er hooguit vijf over’’, weet ze uit haar ervaring.
Als mensen er zelf niet over beginnen, vraagt Jannet ernaar. ’’Ik begin dan met vragen naar de invloed van borstkanker op iemands relatie. Maar ook bij mensen zonder relatie snijd ik het onderwerp aan. Want stel dat je bijvoorbeeld een borst verliest en je wilt gaan daten. Hoe maak je dat dan bespreekbaar? En hoe kijk je naar jezelf?’’
’’Vaak helpt praten al en ik kan mensen ook tips geven. En als het nodig is, verwijs ik mensen naar de seksuoloog van ons ziekenhuis.’’
Jannet vertelt binnenkort tijdens het Roze Olifant-symposium tijdens de V&VN-dagen over haar boek en het belang van praten met mensen met borstkanker over seksualiteit en intimiteit. Binnen haar eigen ziekenhuis heeft ze draagvlak gevonden om te starten met de Roze Olifant-toolkit. “Dit gaan we zorgpad breed inzetten, dus samen met de radiotherapie, oncologie en chirurgie afdelingen. Daar wordt ik een blij mens van”
-
Uitgaven aan dure geneesmiddelen
Binnen de media, politiek en de samenleving in het algemeen wordt steeds vaker gepraat over dure geneesmiddelen. Maar wanneer is een geneesmiddel nu eigenlijk ‘duur’?
-
Politiek ontbijt over werk en kanker
In elk ziekenhuis moet een arbeidsgeneeskundige werken om mensen met kanker te begeleiden. Ook moet er een no-riskpolis komen voor mkb-werkgevers, zodat het makkelijker voor hen wordt om zieke werknemers in dienst te houden. Over deze twee voorstellen werd gesproken door de deelnemers van het platform Fit for Work, tijdens het politiek ontbijt in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag.
-
Ontwikkelen van nieuwe geneesmiddelen is investeren in de toekomst
De weg naar nieuwe geneesmiddelen is duur, langlopend en riskant. Als gevolg hiervan hebben nieuwe, vaak zeer specifieke geneesmiddelen voor veelal kleine patiëntengroepen een prijs. En ja, dat gaat (soms) over veel geld.
