Prijs van (nieuwe) geneesmiddelen
Leestijd: 4 minuten
De prijzen van geneesmiddelen in Nederland liggen heel ver uiteen. De prijs kan variëren van ongeveer €5 per jaar (1.5 eurocent per dag) voor de behandeling van verhoogd cholesterol met een generieke cholesterolverlager waar vele duizenden patiënten mee behandeld worden tot zo’n zeshonderdduizend euro per jaar voor de behandeling met een vernieuwend merkgeneesmiddel voor de zeldzame erfelijke aandoening syndroom van Hunter (stofwisselingsziekte) dat maar een paar mensen in Nederland hebben.
Hoe komt de prijs van een nieuw geneesmiddel tot stand?
Prijsbepaling
Bij het bepalen van de prijs van een (nieuw) spécialité geneesmiddel zijn er verschillende factoren die meegenomen worden waaronder:
-
de impact die ze hebben op de patiënt en de ziekte afgezet tegen andere beschikbare behandelingen
-
het potentieel om andere (zorg)uitgaven te verminderen, zoals ziekenhuisopname, verzuim, et cetera.
-
betaalbaarheid
Vele factoren spelen een rol
Hoe de prijs van een geneesmiddel uiteindelijk exact tot stand komt, is niet gemakkelijk te beantwoorden. Bij de prijsvorming spelen vele factoren een rol waaronder:
-
De patiënten: gezondheidsvoordelen en -winst op korte en lange termijn en de grootte hiervan.
-
Het geneesmiddel: het klinisch profiel (effectiviteit, bijwerkingen) van het nieuwe middel versus bestaande behandelingen.
-
De ziekte/aandoening: incidentie (nieuwe gevallen) en prevalentie (aantal patiënten) van de ziekte, is het middel een doorbraak ‘unmet medical need’ of aanvulling op bestaande zorg?
-
Bedrijfsfactoren: de investeringen gedurende het klinisch onderzoek (het aantal patiënten in klinisch onderzoek wat al snel tienduizenden euro’s per patiënt vraagt)
-
Omgevingsfactoren: geldende wet- en regelgeving, concurrentie, preferentiebeleid verzekeraars
Uiteindelijk is de prijs van onze geneesmiddelen gebaseerd op de totale waarde die deze middelen patiënten en de samenleving bieden in een competitieve markt, én die blijvend voorziet in toekomstige investeringen.
Ontwikkelingskosten en prijs
De prijs wordt gevormd door een combinatie van factoren en dient in de context van het grotere geheel te worden gezien. En niet geïsoleerd zoals soms wordt voorgesteld door bijvoorbeeld enkel naar investerings-, ontwikkelings- en productiekosten te kijken.
Wat levert het op? Voor de patiënt? Voor de samenleving? De antwoorden op deze vragen lijken belangrijker dan de ontwikkelkosten.
Transparantie prijsopbouw
Wij zijn zo transparant mogelijk. Wij publiceren per kwartaal onze cijfers en maken successen en niet-successen van ons onderzoek publiekelijk bekend met behulp van persberichten.
Ook onze jaarlijkse investeringen in R&D maken wij openbaar. In 2016 heeft Pfizer $7,6 miljard geïnvesteerd in onderzoek & ontwikkeling naar nieuwe innovatieve geneesmiddelen. Tussen 2010 en 2016 heeft Pfizer $56,5 miljard in onderzoek & ontwikkeling geïnvesteerd.
Wij zijn zo transparant mogelijk. Wij publiceren per kwartaal onze cijfers, maken successen en niet-successen van ons onderzoek publiekelijk bekend
Wat wij niet delen zijn de R&D investeringen per geneesmiddel. Waarom niet? Omdat het helaas niet zo is dat elk geneesmiddel in onderzoek ook resulteert in een geneesmiddel dat een arts kan voorschrijven.
Geneesmiddelenonderzoek is dusdanig ingewikkeld en complex dat de meerderheid van het onderzoek dat wij doen niet een geregistreerd geneesmiddel voortbrengt.
9 op de 10 moleculen in ontwikkeling worden nooit een geneesmiddel
Slechts 1 op de 10 moleculen doorloopt met succes de volledige weg van fase 1 onderzoek tot daadwerkelijk goedgekeurd en voor te schrijven geneesmiddel. Maar al dit onderzoek kost wel geld.
Om jaar in jaar uit fors te kunnen blijven investeren in innovatie, is een prijs (en omzet) noodzakelijk die blijvend voorziet in toekomstige investeringen.
Begrijpelijk maar niet heel relevant
De onderzoeksinvesteringen zijn een factor die een rol spelen bij de prijsvorming van een geneesmiddel.
Het is begrijpelijk en verleidelijk om naar de specifieke investeringskosten van één individueel geneesmiddel dat het hele traject van ontwikkeling (preklinisch/ klinisch fase 1 – fase 3) met succes heeft doorlopen te kijken, maar eigenlijk is het niet heel relevant.
De investeerders moeten beloond worden voor het getoonde vertrouwen in de pijplijn van een bedrijf
Immers, als een geneesmiddelenontwikkelaar met een weinig innovatief nieuw geneesmiddel komt, dan kan hij wel zeggen dat het bedrijf er twee miljard euro in heeft geïnvesteerd maar dan zal er toch niemand bereid zijn hier een hoge prijs voor te betalen.
Uiteindelijk moeten de prijs en de opbrengsten van een nieuw geneesmiddel niet alleen de uitgaven aan onderzoek en ontwikkeling voor dat ene geneesmiddel dekken maar ook de uitgaven aan alle onderzoekstrajecten die geen geneesmiddel opgeleverd hebben.
De investeerders moeten beloond worden voor het getoonde vertrouwen in de pijplijn van een bedrijf. En de investeerders moeten voldoende vertrouwen hebben in nieuwe, toekomstige investeringen.
Prijsdaling
Tegelijkertijd is het zo dat bestaande kostbare geneesmiddelen goedkoper worden op het moment dat het patent verloopt. Dit gebeurt momenteel bijvoorbeeld voor een aantal biologische middelen voor de behandeling van o.a. reuma en kanker.
De generieke middelen van vandaag zijn de (dure) innovatieve geneesmiddelen van vandaag. Geen uitgave in de zorg zakt zo sterk, zo routinematig. Sterker nog, de meeste (zorg)uitgaven stijgen meestal.
En bovendien kunnen nieuwe, dure geneesmiddelen in de periode van patentbescherming gaandeweg stapsgewijs goedkoper worden onder invloed van concurrentie. De reden hiervoor is dat middelen die aanvankelijk als revolutionair beschouwd werden heel snel achterhaald kunnen zijn door de komst van nog betere geneesmiddelen. In sommige gevallen worden ze zelfs overbodig binnen de periode van patentbescherming.
Geneesmiddelen moeten voor patiënten beschikbaar en toegankelijk zijn
Samen met overheden, zorgverzekeraars, non-gouvernementele organisaties (NGO’s) en anderen werken we samen om nieuwe manieren te ontdekken om de toegang tot de innovatieve behandelingen van vandaag te verbeteren.
Tegelijkertijd werken we aan de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen waar patiënten en hun artsen op kunnen vertrouwen.
Steeds meer weesgeneesmiddelen
Vandaag de dag worden er steeds vaker nieuwe geneesmiddelen ontwikkeld voor kleine groepen patiënten.
Onder meer op het gebied van kanker is dit het geval maar ook bij zeldzame ziekten/weesziekten. Dit zijn ziekten die niet vaker voorkomen dan bij 1 per 2.000 mensen. Naar schatting bestaan wereldwijd ruim 7.000 verschillende zeldzame aandoeningen.
Bij deze nieuwe, innovatieve medicijnen gaat het vaak om dure therapieën. Tienduizenden euro’s per jaar tot soms wel veelvouden hiervan.
Zeker als je het vergelijkt met generieke medicijnen waar het patent van verlopen is, is het dat er kritisch naar de prijzen gekeken wordt. En wij snappen dit ook.
En ook wij vinden het heel belangrijk dat onze geneesmiddelen voor alle patiënten beschikbaar en toegankelijk zijn.
Om te borgen dat onze geneesmiddelen betaalbaar en breed inzetbaar zijn, maken wij gebruik van verschillende modellen en programma’s zoals volume-based pricing (hoe meer er voorgeschreven wordt, hoe lager de prijs), patiëntenhulpprogramma’s (in de Verenigde Staten) en in sommige minder ontwikkelde landen door middel van productdonaties.
Bronnen
- Dit artikel is gemaakt door Pfizer zelf.
-
Patenten
Een generiek geneesmiddel is een merkloze variant van een merkmedicijn, ook wel spécialité dat op de markt mag worden gebracht vanaf het moment dat het patent van het spécialité is verlopen. De kosten van dure (innovatieve) geneesmiddelen worden zo deels gecompenseerd door steeds goedkopere geneesmiddelen. Hierbij is het ook nog eens zo dat de spécialités van vandaag de generieken van morgen zijn.
-
Generieke geneesmiddelen en merkmedicijnen
In Nederland zijn er, vaak voor grote groepen patiënten, (hele) goedkope generieke geneesmiddelen. Dit zijn geneesmiddelen waar geen patent meer op rust. Ieder geneesmiddel verliest na een periode van ongeveer 8-10 jaar na introductie zijn patent. Vanaf dat moment mag iedere fabrikant het geneesmiddel maken en verkopen. De ontdekker en ontwikkelaar van dit geneesmiddel heeft vanaf dat moment niet meer heet alleenrecht.
