Uitgaven aan dure geneesmiddelen
3 minuten
Binnen de media, politiek en de samenleving in het algemeen wordt steeds vaker gepraat over dure geneesmiddelen. Maar wanneer is een geneesmiddel nu eigenlijk ‘duur’?
Volgens de definitie van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZA) is een geneesmiddel ‘duur’ als het meer dan €1000 per patiënt per jaar kost.
Via openbare apotheken (extramuraal) wordt in 2016 voor € 4,3 miljard aan geneesmiddelen verstrekt. Via de ziekenhuizen komt hier in 2016 € 2 miljard aan dure geneesmiddelen bij.
Alle uitgaven aan geneesmiddelen in 2016 bij elkaar komen zo uit op een totaal van € 6,3 miljard, wat overeenkomt met ongeveer 7-9 % van de totale uitgaven aan zorg.
Maken deze dure geneesmiddelen de zorg onbetaalbaar?
-
Beperkt onderdeel zorgkosten
Beschrijving tonenWij begrijpen dat er (ook) naar de geneesmiddelenontwikkelaars, waaronder Pfizer, gekeken wordt om het knelpunt rond de budgettering van de ziekenhuizen op te lossen.
Maar ondanks de toename aan uitgaven aan dure geneesmiddelen, lijkt de uitspraak dat (dure) geneesmiddelen de zorg als geheel onbetaalbaar maken niet terecht want:
Dure geneesmiddelen vormen een beperkt onderdeel van de totale zorgkosten
Namelijk ongeveer 2% (in 2016 €2 miljard van €96 miljard)
-
Beperkte stijging totale uitgaven aan geneesmiddelen
Beschrijving tonenDe stijging van de totale uitgaven aan geneesmiddelen is de afgelopen zeven jaar (2010-2016) beperkt gebleven. Namelijk tot € 500 miljoen (gemiddelde jaarlijkse toename van € 71 miljoen). en in dezelfde periode stegen de totale zorguitgaven met €18 miljard.
Ook al is € 500 miljoen extra uitgaven aan geneesmiddelen over een periode van zeven jaar een substantieel bedrag, de uitspraak dat ‘dure geneesmiddelen de zorg onbetaalbaar maken’, lijkt de werkelijkheid geen recht te doen.
En stijgende zorguitgaven aan dure geneesmiddelen leveren natuurlijk ook gezondheidswinst op.
Ontwikkeling uitgaven dure geneesmiddelen
De Nederlandse Zorggautoriteit (NZa) geeft aan dat de uitgaven aan dure geneesmiddelen elk jaar stijgen. In 2015 is € 1,85 miljard gedeclareerd aan dure geneesmiddelen. De uitgaven stegen de afgelopen jaren met gemiddeld 6,7% per jaar.
Nog niet alle declaraties over het jaar 2016 zijn verwerkt. Het is echter de verwachting van verzekeraars en de NZa dat de uitgavengroei voor 2016 vergelijkbaar zal zijn.
De uitgavenstijging van 2012-2016 wordt volgens de NZa vooral veroorzaakt door nieuw geïntroduceerde geneesmiddelen. Voor de geneesmiddelen die al langer beschikbaar zijn, zwakt de uitgavengroei af (de overgehevelde medicijnen) of nemen de totale uitgaven af (relatief oude geneesmiddelen die in het ziekenhuis worden gebruikt).
De uitgaven aan nieuw geïntroduceerde geneesmiddelen waren in 2013 € 5 miljoen, in 2014 € 61 miljoen, in 2015 € 176 miljoen en in 2016 € 357 miljoen.
Stijgende zorguitgaven aan dure geneesmiddelen leveren natuurlijk ook gezondheidswinst op
Overheveling en maximalisatie totale ziekenhuisbudget zorgen voor spanning
Maar als tussen 2010 en 2016 de stijging van de totale uitgaven aan geneesmiddelen (€500 miljoen) verantwoordelijk is voor ongeveer 3% van de totale extra zorguitgaven (€18 miljard) in dezelfde periode, waarom zijn de prijzen van de dure geneesmiddelen dan toch zo’n struikelpunt voor ziekenhuizen?
Dit komt door de wijze van financiering van (dure) geneesmiddelen. Dit systeem is in 2012 veranderd.
In 2012 is een begin gemaakt met de zogenoemde ‘overheveling’. De ziekenhuizen moesten de kosten voor dure geneesmiddelen vanaf dat moment zelf dragen, maar kregen hier niet meer geld voor.
Zodoende drukken de uitgaven aan geneesmiddelen (onder meer nieuwe kankermedicijnen en de middelen tegen reuma) in het ziekenhuis op het ziekenhuisbudget en dit zorgt voor discussie over de toegankelijkheid van deze middelen.
De prijzen van de dure geneesmiddelen zijn een struikelpunt voor ziekenhuizen
Nieuwe geneesmiddelen voor weesziekten
Het goede nieuws is wel dat er steeds meer nieuwe, innovatieve geneesmiddelen beschikbaar komen uit de pijplijn van de geneesmiddelbedrijven die bedoeld zijn voor relatief kleine patiëntengroepen. Dure geneesmiddelen leveren ook gezondheidswinst op.
Maar de spagaat tussen budget en uitgaven aan dure geneesmiddelen zorgt wel voor spanning. Bovendien mag het ziekenhuisbudget sinds 2015 -inclusief dure geneesmiddelen - elk jaar nog maar
maximaal met 1% stijgen van het ministerie van Volksgezondheid. In 2018 is weer een stijging van 1,6 procent toegestaan.
Maar de kosten voor dure geneesmiddelen (in het ziekenhuis) stijgen harder, namelijk zo’n 6.7% per jaar. De totale uitgaven aan medisch specialistische zorg is tussen 2012 en 2016 gestegen van € 20,7 miljard naar € 22,9 miljard.
Het aandeel dure geneesmiddelen in totale uitgaven medisch-specialistische zorg is tussen 2012 en 2016 opgelopen van € 1,5 miljard (7,2 % van de totale uitgaven specialistische zorg) naar €1,9 miljard (8,4% van de totale uitgaven specialistische zorg).
Bronnen
- https://www.nza.nl/actueel/nieuws/2017/07/06/kosten-dure-medicijnen-blijven-stijgen
- https://puc.overheid.nl/nza/doc/PUC_209628_22/1/
- https://www.nza.nl/actueel/nieuws/2017/12/21/kosten-dure-medicijnen-blijven-stijgen
-
Uitgaven aan geneesmiddelen
Zoals gezegd zijn geneesmiddelen een belangrijk instrument voor artsen. Medicijnen behoren tot de meest krachtige vorm van zorg in de behandeling en genezing van ziekten. Maar net als alle diensten in de zorg, gaat medicijngebruik uiteraard ook gepaard met uitgaven/kosten.
-
Uitgaven aan de gezondheidszorg
In Nederland investeren we veel geld in onze gezondheidszorg. Maar dit levert ook veel op. Volgens een jaarlijkse Europese ranglijst, die in januari 2017 is verschenen, is het Nederlandse zorgsysteem het beste zorgsysteem van Europa. De uitgaven aan zorg zijn sinds 1999 van bijna €40 miljard gestegen naar €96 miljard in 2016.
-
Wat kost de ontwikkeling van een geneesmiddel?
Er zijn hierover allerlei verschillende getallen in omloop. De een zegt dat het $43 miljoen kost om een geneesmiddel te ontwikkelen, de ander $648 miljoen en de volgende $2.7 miljard. Het getal waar je op uitkomt is ook afhankelijk van hoe je meet en welke kosten je wel of niet meeneemt. De kosten om een geneesmiddel te ontwikkelen zijn ook niet statisch.
