Geneesmiddelen zijn 7 % van het zorgbudget
Leestijd: 6 minuten
Pfizer streeft ernaar dat patiënten optimaal gebruik kunnen maken van geneesmiddelen die hun gezondheid ten goede komt.
We geven ieder jaar veel geld uit aan gezondheidszorg. Of eigenlijk, we investeren veel in onze zorg. Je krijgt er immers ook iets voor terug. Bijvoorbeeld zorg in het ziekenhuis of een verzorgingscentrum.
Of een geneesmiddel dat kan helpen bij je herstel, dat kan voorkomen dat een ziekte erger wordt of ervoor zorgt dat een ziekte of aandoening zelfs kan worden voorkomen. Geneesmiddelen kunnen tevens zorgen voor een daling van andere (zorg)kosten.
Nog te vaak worden geneesmiddelen gezien als een kostenpost terwijl geneesmiddelen ook zorgkosten kunnen uitsparen. Over de uitgaven aan geneesmiddelen wordt veel gezegd en geschreven.
Maar hoe zit het met de uitgaven aan zorg in Nederland? En aan geneesmiddelen? En aan ‘dure’ geneesmiddelen? Klopt het beeld dat de uitgaven aan geneesmiddelen zorgen voor stijgende zorgkosten?
In totaal is er in 2017 97,5 miljard euro uitgegeven aan de gezondheidszorg in Nederland
Totale uitgaven aan zorg
In totaal is er in 2017 97,5 miljard euro uitgegeven aan de gezondheidszorg (geneeskundige en langdurige zorg, welzijn, jeugdzorg en kinderopvang & beleid en beheer). Dat is een stijging van 2,0 miljard euro ten opzichte van 2016.
Verdeling van de zorguitgaven in 20171
Ruim een kwart van alle uitgaven in de zorg (27,9%) wordt gemaakt in de ziekenhuizen. Medisch specialistische zorg is zo de grootste uitgavenpost in de zorg, gevolgd door Verpleging & verzorging en Gehandicaptenzorg.
Uitgaven aan geneesmiddelen
Geneesmiddelen worden buiten het ziekenhuis (extramuraal) door (huis)artsen voorgeschreven en (intramuraal) door specialisten zoals internisten, cardiologen en oncologen in het ziekenhuis.
Er worden verschillende getallen en percentages gebruikt om het aandeel van geneesmiddelenuitgaven in de zorg aan te geven. Dit komt door verschillende definities die worden gebruikt en door factoren die wel of niet worden meegenomen (kosten van apothekers, groothandel en BTW).
Volgens het CBS zijn geneesmiddelen verantwoordelijk voor 5,5% (€ 5.4 miljard) van de zorgkosten.1
De Stichting Farmaceutische Kengetallen (SFK), die gegevens van het geneesmiddelgebruik verzamelt, monitort en analyseert, geeft aan dat de uitgaven aan geneesmiddelen buiten het ziekenhuis - via de openbare apotheken - in 2017 licht toenamen (1,3%) tot € 4.3 miljard.2
De Nederlandse Zorgautoriteit meldt dat het aandeel (dure) geneesmiddelen binnen de totale uitgaven medisch-specialistische zorg in 2016 licht toenam. De totale uitgaven in de ziekenhuizen bedroegen ongeveer € 1.9 miljard.3
Uitgaven aan geneesmiddelen in Nederland: € 6.2 miljard
Bij elkaar komen de totale uitgaven aan geneesmiddelen zodoende uit op ongeveer € 6.2 miljard (€ 4.3 plus € 1.9).
Dit komt overeen met ca. 6,5% van de totale uitgaven aan zorg (€ 97.5 miljard) of met 8,5% als je uitgaat van de uitgaven aan Geneeskundige en langdurige Zorg (€ 74.3 miljard).
In de periode 2012-2016 zijn de totale uitgaven aan geneesmiddelen - op basis van de gegevens van SFK2 en de Nederlandse Zorgautoriteit3 - met € 300 miljoen toegenomen.
In dezelfde periode namen de totale uitgaven zorg toe met € 3.7 miljard4. Oftewel, tussen 2012 en 2016 komt (slechts) 8% van de toename aan totale zorgkosten4 op rekening van geneesmiddelen.
Trend
De uitgaven aan geneesmiddelen buiten de ziekenhuizen zijn in 2012 sterk afgenomen en zijn sindsdien redelijk stabiel.2
Deels omdat Nederland door het gevoerde preferentiebeleid* van overheid en verzekeraars een van de laagste prijzen ter wereld heeft voor generieke geneesmiddelen en deels omdat de overheid in 2012 een begin heeft gemaakt met het ‘overhevelen’ van relatief dure geneesmiddelengroepen naar het ziekenhuisbudget.
Vanaf 2012 moeten de ziekenhuizen de kosten voor dure geneesmiddelen, die eerst buiten het ziekenhuisbudget vielen, zelf dragen.
Maar zij kregen hier geen ruimer budget voor. Integendeel zelfs, de toegestane groei van het ziekenhuisbudget - inclusief de kostbare geneesmiddelen - was door de minister in 2015 op maximaal 1% per jaar vastgesteld.
Voor 2019 is afgesproken dat het ziekenhuisbudget met maximaal 0,8 procent mag groeien. Deze groei neemt jaarlijks af tot uiteindelijk 0 procent in 2022.
*Sinds 2008 wijzen zorgverzekeraars per verschijningsvorm (stof, sterkte, toedieningsvorm) één merk aan dat wordt vergoed. Dit wordt het preferentiebeleid genoemd.
Uitgaven aan dure geneesmiddelen in Nederland (in het ziekenhuis) stijgen gemiddeld met 6,7% per jaar
Spagaat
De uitgaven aan dure geneesmiddelen (in het ziekenhuis) stijgen in de periode ’13 - ’16 echter harder, gemiddeld met 6,7% per jaar.3
Zodoende drukken de uitgaven aan geneesmiddelen (onder andere, nieuwe kankermedicijnen) op het ziekenhuisbudget. Dit zorgt voor discussie over de toegankelijkheid van deze middelen.
Goed nieuws
Het goede nieuws is wel dat er, gelukkig maar, steeds meer nieuwe, innovatieve geneesmiddelen beschikbaar komen uit de pijplijn van de farmaceutische bedrijven die voor kleinere patiëntengroepen effectief zijn.
Maar de spagaat tussen budget en prijs/nieuwe innovatieve geneesmiddelen zorgt wel voor spanning. En vraagt om een oplossing.
Samen werken voor snelle en optimale toegang
Wij begrijpen dat er (ook) naar ons wordt gekeken om dit knelpunt rond de budgettering van de ziekenhuizen op te lossen. Ook Pfizer wil dat de zorg goed, betaalbaar en beschikbaar is en blijft. Goede samenwerking is essentieel.
Patiënten hebben baat bij een snelle en optimale toegang tot nieuwe geneesmiddelen. Dit is ook in het belang van de innovatieve geneesmiddelenbedrijven.
Uiteindelijk gaat het erom dat nieuwe en innovatieve doorbraakgeneesmiddelen in een oud bekostigingsmodel beschikbaar moeten zijn voor patiënten. Hier horen afspraken bij over gepast gebruik en eventueel over prijs.
De totstandkoming van deze afspraken is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van alle betrokken partijen, de beroepsgroepen, zorgverzekeraars, farmaceutische bedrijven en de overheid.
Bron ....................
Hoe vult Pfizer deze gezamenlijke verantwoordelijkheid in de praktijk in?
Voorop staat dat wij er naar streven dat patiënten optimaal gebruik kunnen maken van geneesmiddelen die hun gezondheid ten goede komt.
In de praktijk vormt het bekostigingssysteem soms een obstakel omdat de toepassing van regels niet aansluit bij de ingewikkelde uitkomsten. Bijvoorbeeld omdat wij constateren dat de variatie van resultaten bij de onderzochte patiëntenpopulatie toeneemt. Dit zie je bijvoorbeeld bij specialistische kankergeneesmiddelen die, in tegenstelling tot bijvoorbeeld cholesterolverlagende middelen, - helaas - maar bij relatief kleine groepen werkzaam zijn.
Daarom staat Pfizer bijvoorbeeld open voor alternatieve vormen van bekostiging. Maatwerk waar het kan en logisch is. Denk naast afspraken over prijs bijvoorbeeld aan 'no cure no pay'-overeenkomsten, prijsvolume afspraken of varianten op deze twee.
Goedkope, generieke geneesmiddelen
In Nederland worden veel generieke geneesmiddelen voorgeschreven. Dit zijn medicijnen waar geen patent meer op rust. Bijna 76% van de voorgeschreven medicatie is op dit moment generiek. Dit zijn in veel gevallen heel goedkope geneesmiddelen, gemiddeld € 2,66 per maand.¹ Nederland behoort hiermee tot de Europese landen met het hoogste percentage gebruik generieke middelen. Dat geneesmiddelen de zorg onbetaalbaar maken, lijkt niet correct. In de periode 2010-2014 zijn de totale uitgaven aan geneesmiddelen immers redelijk constant gebleven.
Dure, specialistische geneesmiddelen
Volgens de definitie van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZA) is een geneesmiddel ‘duur’ als het meer dan € 1000 per patiënt per jaar kost. In 2016 zijn de dure geneesmiddelen (ruim € 1,9 miljard) verantwoordelijk voor ongeveer 8,4% van de uitgaven in de ziekenhuizen.¹ Afgezet tegen het totaal aan Nederlandse zorguitgaven is dit ongeveer 2%.
