‘Met zijn allen zorgen we samen voor de patiënt’
’’Wat ik het mooie vind aan mijn werk, is dat iedereen anders is. En zijn leven anders doorloopt en andere dingen meemaakt. Dat vormt je als mens en dat raakt mij nog steeds’’. Chantal Roth is nu nog verpleegkundig specialist medische oncologie in het Amsterdam UMC en binnenkort in ziekenhuis Tergooi. Daar begeleidt ze mensen met niercelkanker. ’’Vaak komen mensen bij mij met vragen die voor hen belangrijk zijn, maar die ze niet aan hun arts durven stellen.’’
Als mensen kanker krijgen, heeft dat voor iedereen andere gevolgen. De een is vooral bezorgd over de kinderen, de ander over zijn uiterlijk, zegt Chantal aandachtig. ‘‘Kwaliteit van leven betekent voor iedereen iets anders. Dat is nog steeds de uitdaging in mijn werk: hoe kun je persoonsgerichte zorg bieden?’’
Als verpleegkundig specialist werkt ze in een multidisciplinair behandelteam. Dat bekijkt voor elke patiënt welke zorg het beste past en aansluit bij zijn of haar behoeften. ’’Dat bespreek je weer met de patiënt. Samen beslissen is hierbij heel belangrijk.’’
Even bellen
Zodra mensen met uitgezaaide niercelkanker starten met hun behandeling, komt Chantal als verpleegkundig specialist in beeld. De meeste patiënten ervaren dat er dan veel op hen afkomt. Daarom belt Chantal hen altijd op. ’’Niet alles wat wordt verteld, blijft hangen. Het is fijn als je dan belt, alles herhaalt en vraagt naar bijwerkingen.’’ Soms begeleidt ze mensen in het begin intensief. ’’Dan bel je elke week en steun je hen op afstand. Totdat ze de kracht en de balans in zichzelf terugvinden en de regie over hun leven terugnemen. Op zo’n moment kun je iemand loslaten en blijf je op de achtergrond aanwezig.’’
Als verpleegkundig specialist vindt ze het belangrijk om een vertrouwensband op te bouwen. Daarom heeft ze ook elke dag telefonisch spreekuur. ’’Om die laagdrempeligheid zo goed mogelijk te houden. Zodat mensen je kunnen bellen als ze een uitslag niet begrijpen of last hebben van bijwerkingen zoals diarree of handvoet-syndroom. Je kunt erger voorkomen en helpen zorgen dat ze een behandeling zo lang mogelijk kunnen volgen, met behoud van de best mogelijke kwaliteit van leven.’’
Bij elke patiënt kijkt ze naar persoonlijke behoeften om te ontdekken of en welke extra zorg iemand nodig heeft. ’’Je vraagt elke keer ‘waar geniet u van? Wat is voor u belangrijk? Wilt u blijven werken of vrijwilligerswerk doen?’ Ook zijn er mensen die op hun kleinkinderen willen blijven passen. De essentie van het leven zal ik niet voor een ander invullen, maar ik denk mee.’’
‘Ik hoop dat ze alles tegen me durven zeggen en vragen wat ze willen.’
De zorgen en vragen waarmee mensen komen, zijn ook voor iedereen anders. Veel patiënten zijn vermoeid. Sommigen komen met vragen over werk of over de invloed van hun ziekte op hun seksualiteit en intimiteit. Chantal drukt mensen voortdurend op het hart dat ‘geen enkele vraag gek is’. ’’Ik hoop dat ze alles tegen me durven zeggen en vragen wat ze willen.’’
Balans terugvinden
Mensen die volop in het leven staan, moeten soms vertrouwen krijgen in een nieuwe behandeling. Ook maken veel patiënten zich zorgen over hoe hun leven er over een half jaar uitziet. ’’Je ziet ook dat mensen leven van scan tot scan.’’
Soms betekent dat, dat je als verpleegkundig-specialist op zoek gaat naar de juiste vragen. Maar soms ook dat je een beetje afstand neemt. ’’Zodat iemand de psychologische balans in zijn draaglast en draagkracht kan terugvinden en weer verder kan gaan. Mensen kunnen het dan prettig vinden dat ze je als het psychisch toch even niet lekker gaat, kunnen bellen’’, vertelt ze. ’’Of ze vinden het fijn dat ze hun verhaal kwijt kunnen bij een onafhankelijke persoon zoals jij. Maar kan het ook zo zijn dat je bij complexere vragen samen tot de conclusie komt dat het fijn is om doorverwezen te worden naar een psycholoog.’’
Brugfunctie tussen patiënt en oncoloog
Als verpleegkundig specialist vervult ze de brugfunctie tussen de patiënt en de oncoloog en andere medisch specialisten. ’’Als verpleegkundig specialist maakt het aandacht besteden aan kwaliteit van leven onderdeel uit van de basis van je vak. Je bent bij uitstek diegene die dat traject met de patiënt kunt doorlopen. Doordat je zowel medische kennis als verpleegkundige kennis hebt.’’ Ze werkt nauw samen met de oncologen. ’’Het kan zo zijn dat je een patiënt samen ziet. Tijdens de start van de eerste kuur stelt de oncoloog mij voor en dan hebben we al een contactmomentje. Een volgende afspraak hebben ze dan bij mij en daarna bijvoorbeeld weer bij de oncoloog.’’ De lijnen zijn kort. ’’Als ik het idee heb tijdens een afspraak, van ‘toch fijn als de dokter even meekijkt’, dan gebeurt dat. Andersom gebeurt het ook dat de oncoloog mij erbij vraagt als hij denkt dat een patiënt extra begeleiding nodig heeft. Op zo’n moment hoor ik precies wat de oncoloog vertelt. En dat is fijn als ik die patiënt vervolgens bel om te vragen hoe het is met de bijwerkingen van de behandeling.’’
Daarnaast probeert ze een brug te vormen tussen de zorg in het ziekenhuis en de thuissituatie van mensen. ’’Laatst zag ik een patiënt die zijn spierkracht wilde behouden. Op zo’n moment kun je oncofysiotherapie regelen. Iemand anders verwijs je door naar een voedingsdeskundige. Ik heb meer tijd voor patiënten dan de oncoloog en kan daardoor ook de ruimte voor dit soort zaken nemen.’’
'Ik heb ook een verbindende rol naar de omgeving van patiënten.'
Ze vervolgt: ’’Ik heb ook een verbindende rol naar de omgeving van patiënten. Juist bij oudere patiënten is het belangrijk dat je bekijkt ‘hoe is zijn of haar sociale netwerk’.’’ Verder werkt ze nauw samen met huisartsen en oncologische verpleegkundigen die bij mensen thuis komen. ’’Met zijn allen zorg je samen voor de patiënt. Die muur van het ziekenhuis staat er wel. Maar daar probeer je doorheen gaan om iemand toch de passende zorg te kunnen geven. Wie kan op welk moment de beste zorg bieden en op welke plek?’’
‘Mensen kunnen ondanks hun ziekte, nog enorm van hun leven genieten’
Chantal merkt dat verpleegkundig specialisten in het ziekenhuis steeds meer worden gewaardeerd. ’’We zijn een vrij jonge beroepsgroep. Omdat wij zo nauw bij het hele behandeltraject betrokken zijn, zien we waar patiënten tegenaan lopen. Het hoort bij onze functie om zorgverbeteringen door te voeren en onderzoek te doen. Op het gebied van kwaliteit van leven kunnen we nog veel onderzoek doen.’’
De verpleegkundig specialist lacht. ’’Je moet een dag meelopen. Dan kun je zelf zien hoe mooi mijn werk is. Doordat je mensen soms jaren begeleidt, bouw je een hechte band op. De ruimte die een patiënt mij soms geeft om dichtbij te komen, op een kwetsbaar moment in zijn leven, kan mij enorm raken. De dankbaarheid van patienten en wat je voor hen kunt betekenen … Ja, daar doe je het voor.’’...
Er zijn moeilijke momenten, maar soms ook prachtige momenten. ’’Zoals wanneer een patiënt je met een brok in zijn keel vertelt over zijn pasgeboren kleinkind. Dan denk je ‘ja, zo mooi kan het leven zijn’, Mensen kunnen ondanks hun ziekte, met een persoonsgerichte behandeling die we goed in balans houden, nog enorm van hun leven genieten.’’
Tips voor patiënten
Chantal Roth heeft tot slot enkele praktische tips voor patiënten. ’’Het is belangrijk dat je als patiënt in je ziekenhuis vraagt of er één aanspreekpunt is. Dat kan een verpleegkundig specialist of een oncologisch verpleegkundige zijn. Zodat je weet waar je terecht kunt voor vragen die voor jou belangrijk zijn, maar waar je de arts niet voor wil bellen.’’ Ook geeft ze de tip om altijd een naaste mee te nemen naar gesprekken en vooraf vragen op te schrijven. ’’Ik zeg altijd: ‘Stel alle vragen die u wilt. Neem de regie over uw behandeling. Het gaat om u! Wat is voor u belangrijk?’’
-
Twee miljoen Nederlanders met reumatische klachten
Ruim twee miljoen Nederlanders hebben reumatische klachten. Elke dag krijgen zo’n 700 Nederlanders van hun arts te horen dat ze een vorm van reuma hebben. Reuma beslaat een zeer breed spectrum van ziektebeelden, stelt Irene Bultink, reumatoloog van het VUmc. ’’Je hebt tientallen reumatische aandoeningen, uiteenlopend van RA (reumatoïde artritis)tot jeugdreuma. Maar je hebt ook zogenaamde systeemziekten met gewrichtsklachten.’’
-
Zes mannenklachten op een rij
De klachten waarmee mannen zich melden in de Mannenkliniek van Bert-Jan de Boer zijn zeer uiteenlopend. Maar sommige komen wel veel vaker voor. De medisch seksuoloog zet er zes op een rij en vertelt hoe je ze herkent en wat je eraan kunt doen.
-
Praktische tips
Stoppen met roken, hoe doe je dat?
Jaarlijks probeert een miljoen Nederlanders om te stoppen met roken. Heel vaak lukt dat niet in een keer. Maar zijn er meerdere pogingen nodig. Een stopper is 'geslaagd' als hij minstens een jaar geen sigaret heeft aangeraakt.
