De diagnose nierkanker komt vaak onverwacht
Leestijd: 4 minuten
Het nieuws dat mensen nierkanker hebben komt vaak onverwacht. Helaas geeft nierkanker heel lang geen klachten. Bij één op drie mensen wordt het daarom pas ontdekt in het stadium dat er al uitzaaiingen zijn. Elk jaar krijgen 2700 Nederlanders van hun oncoloog te horen dat ze nierkanker hebben. Het is niet bekend waardoor nierkanker wordt veroorzaakt. Dat betekent dat iedereen het dus kan krijgen.
Wel is duidelijk dat rokers meer risico lopen op nierkanker dan niet-rokers. Ook lopen mensen met overgewicht een hoger risico. Andere risicofactoren zijn hoge bloeddruk en omgevingsfactoren zoals blootstelling aan de stoffen asbest en cadmium.
De kans op nierkanker neemt toe als je ouder wordt
Verder neemt de kans op nierkanker toe als je ouder wordt. De meeste patiënten zijn tussen de 55 en 80 jaar oud.
Daarnaast zijn er meer mannen die het krijgen dan vrouwen. Kanker en dus ook nierkanker is niet besmettelijk.
Nierkanker staat in de top tien van de kankersoorten die het meest voorkomen in Nederland en wereldwijd gezien is het een van de soorten waarvan het aantal ziektegevallen het snelst stijgt.
In ons land overlijden jaarlijks zo’n 900 mensen aan de ziekte.
Wat is nierkanker precies?
Maar wat is nierkanker nou precies? Bij nierkanker zit er een kwaadaardige tumor in een van je nieren. Een tumor kan op verschillende plaatsen in je nieren ontstaan. Bij de meeste mensen begint de tumor in de wand van de nierbuisjes. De nierbuisjes maken deel uit van de filtertjes (nefronen) in de nier die het bloed filteren.
Als nierkanker niet wordt ontdekt of wordt behandeld, groeit de tumor steeds verder door. Eerst in de grote bloedvaten naast de nieren, daarna in het bindweefsel eromheen en vervolgens in de bijnieren.
Uiteindelijk kunnen de kankercellen zich via de lymfeklieren die in de buurt van de nieren liggen of via het bloed verspreiden naar andere organen, zoals de longen, lever of botten.
Symptomen van nierkanker
Zoals al gezegd geeft nierkanker vaak lange tijd geen klachten. En als je dan wel klachten krijgt, kun je denken aan:
-
bloed in je urine
-
pijn in je rug of zij: de nierstreek
-
een voelbare zwelling in de zij
Je kunt ook - vaak in een wat verder gevorderd stadium van de ziekte - last krijgen van algemene symptomen. Deze hoeven niet altijd door de tumor zelf te komen, maar kunnen ook ontstaan door een reactie van je lichaam op de tumor. Denk hierbij aan:
-
aanhoudende koorts
-
een gevoel van lusteloosheid
-
lang moe zijn zonder duidelijke redenen
-
’s nachts zweten
-
onverklaarbaar gewichtsverlies
-
verlies van eetlust
De klachten van nierkanker, passen ook bij andere aandoeningen
Vervelend is dat de beschreven klachten ook passen bij allerlei andere aandoeningen. Daarom is het verstandig om als je dergelijke klachten hebt die langer dan drie weken naar de huisarts te gaan. Als die het nodig vindt, stuurt hij of zij je door naar een internist of uroloog.
Verschillende typen nierkanker
Er zijn verschillende vormen nierkanker. De meest voorkomende vorm van nierkanker is zogeheten niercelkanker. Dit is in 90 tot 95 procent het geval. In de andere gevallen van nierkanker hebben mensen kanker aan het slijmvlies van hun nierbekken.
De patholoog kan vaststellen welke vorm niercelkanker je hebt. De meest voorkomende vormen zijn:
-
heldercellige niercelkanker
-
papillair niercelkanker
-
chromofoob niercelkanker
Daarnaast zijn er nog een aantal andere, zeldzame subtypen.
Zeventig tot tachtig procent van de mensen met niercelkanker heeft zogenaamde heldercellige niercelkanker. Bij 10 tot 15 procent van de patiënten gaat het om zogeheten papillair niercelkanker en bij 5 procent om het zogenoemde chromofobe type. De behandeling die je krijgt - met name de medicatie bij uitgezaaide nierkanker - is afhankelijk van het type niercelkanker dat je hebt. Het ene type nierkanker reageert anders op een medicijn dan een ander type.
Erfelijke nierkanker
Meestal is nierkanker niet erfelijk.
Maar bij minder dan 5 procent van de mensen met nierkanker is een erfelijke aanleg de (belangrijkste) oorzaak.
Aanwijzingen voor de erfelijke vorm van nierkanker zijn bijvoorbeeld:
-
Nierkanker komt bij meerdere personen in je familie voor.
-
Je wordt op relatief jonge leeftijd ziek
-
Er zitten tumoren in beide nieren, of meerdere tumoren in één nier.
Er zijn ook ziekten die kunnen leiden tot een erfelijke vorm van nierkanker zoals de Ziekte van Von Hippel-Lindau, het Birt-Hogg-Dubé syndroom en het Hereditair Papillair niercelcarcinoom.
Hoe werken de nieren?
Je lichaam produceert afvalstoffen. Die worden via het bloed afgevoerd naar onder meer de nieren.
De nieren zijn boonvormige en liggen achter de buikholte aan beide kanten van de wervelkolom. Ze zijn ongeveer 12 centimeter groot en via een urineleider verbonden aan de blaas.
Om de nier heen zit een stevig omhulsel, het nierkapsel. Daaronder liggen weer de nierschors en het niermerg. In het niermerg zitten ongeveer 1 miljoen kleine filtertjes: de nefronen. Die filteren het bloed.
De afvalstoffen blijven achter in de vorm van urine. De urine gaat via het nierbekken en de urineleider naar de blaas waar het wordt opgeslagen. Op het moment dat de blaas vol is gaat er een signaal naar de hersenen en voel je aandrang aan om te plassen.
De urine verlaat vervolgens via de plasbuis je lichaam. De nieren vormen samen met de urineleiders, de blaas en de plasbuis de urinewegen.
Meer informatie
Meer informatie over nierkanker kunt u vinden op www.blaasofnierkanker.nl
Bronnen:
- kanker.nl/bibliotheek/nierkanker/wat-is-nierkanker
- umcutrecht.nl/nl/Ziekenhuis/Afdelingen/Cancer-Center/Ziektebeelden,-onderzoeken-en-behandelingen/Nierkanker
- nierkanker.nl/niercelcarcinoom-niercelkanker/symptomen-niercelcarcinoom
- kiesbeter.nl/onderwerpen/nierkanker
- kwf.nl/kanker/kwf-en-nierkanker
- kwf.nl/SiteCollectionDocuments/brochure-Nierkanker.pdf
- kinderneurologie.eu/ziektebeelden/tumoren/vonhippellindau
- erfelijkheid.nl/ziektes/birt-hogg-dube-syndroom-bhd
- cijfersoverkanker.nl
- iknl.nl/over-iknl/nieuws/wereld-nierkankerdag/patientenorganisaties-vragen-aandacht-voor-deze-ziekte
- win-o.nl/voor-patienten/niercelcarcinoom