Wanneer loop je risico op een schimmelinfectie?

Meestal laten schimmels ons links liggen. Maar soms heb je pech en krijg je een schimmelinfectie. Als het om een huidinfectie gaat, kan dit meestal niet veel kwaad. Maar soms dringt een schimmel het lichaam binnen en dan kan er een levensbedreigende infectie ontstaan. Wanneer loop je risico op een schimmelinfectie?

Wanneer loop je risico op een schimmelinfectie?

Waarschijnlijk bevinden zich op dit moment meerdere soorten schimmels op je huid. Huidschimmels groeien op onze huid, nagels of haren en komen voor op onze slijmvliezen. In principe kunnen ze daar, net als de grote hoeveelheid aanwezige bacteriën, niet veel kwaad.

Pas wanneer de schimmel de huid binnendringt en zich uitbreidt, ontstaat een schimmelinfectie. Onze huid beschermt ons normaal gesproken tegen schimmels. Maar soms werkt die bescherming minder goed, bijvoorbeeld als de huid geïrriteerd of beschadigd is of verweekt door vocht en warmte. Of wanneer de luchtwegen beschadigd zijn door bijvoorbeeld een longinfectie, griep (influenza), COVID-19 of behandeling met chemotherapie.

Voetschimmel ontstaat vaak tussen de tenen

Voetschimmel ontstaat bijvoorbeeld vaak tussen de tenen doordat we die plekken vergeten goed af te drogen na het douchen of het zwemmen. Voetschimmel heeft overigens vaak ook een erfelijke oorzaak.

Ouderen, mensen met een verminderde weerstand (onder meer door chemokuren, gebruik medicijnen of een hiv-infectie) en mensen met diabetes zijn vooral gevoeliger voor huidschimmels.

Dit geldt ook voor invasieve schimmelinfecties: schimmels die het lichaam binnendringen en zo levensbedreigende infecties veroorzaken. Een voorbeeld van een invasieve schimmelinfectie die vaak voorkomt bij mensen die met ernstige griep of COVID-19 op de IC belanden is aspergillose, die wordt veroorzaakt door de schimmel Aspergillus fumigates. Invasieve aspergillose is lastig te diagnosticeren en te behandelen.

Wat bij een invasieve schimmelinfectie gebeurt, is dat een minder goed functionerend immuunsysteem een schimmel de mogelijkheid geeft om het lichaam binnen te dringen. Wie gezond is, heeft in principe dus niet veel te vrezen van de aanwezige schimmels. Maar als het immuunsysteem is verzwakt, dan kunnen schimmels sneller toeslaan.

Wanneer loop je extra risico

Als je diabetes of een auto-immuunziekte hebt.
Bij het ondergaan van chemotherapie of een stamceltransplantatie of wanneer je medicijnen krijgt na een orgaantransplantatie om afstoting te voorkomen.
Bij gebruik van antibiotica. Deze medicijnen doden niet alleen de ziekmakende bacteriën, maar ook de bacteriën die het lichaam beschermen tegen schimmelinfecties.
Bij beschadiging van de huid of slijmvliezen, bijvoorbeeld door een wond.
Door hormonale schommelingen, bijvoorbeeld bij een zwangerschap, de menstruatie of de overgang.
Patiënten op de intensive care.
Te vroeg geboren baby’s.
Mensen die met ernstige griep of COVID-19 op de IC belanden.

Sommige schimmelinfecties ontstaan door directe besmetting van een andere persoon met een schimmelinfectie, bijvoorbeeld voetschimmel.

Maar over het algemeen lopen mensen die worden behandeld voor een ernstige ziekte dus meer risico. Bij de behandeling van kanker met chemotherapie worden de kwaadaardige cellen vernietigd. Maar soms gaan daarbij ook de gezonde cellen stuk, vooral de gezonde cellen die net als de kankercellen snel delen. Deze cellen bevinden zich onder meer in de slijmvliezen. Op die plaatsen kan een patiënt daardoor last krijgen van schimmelinfecties.

Chemotherapie kan ook de gezonde cellen in het beenmerg aantasten. Dit is de plek waar bloedcellen worden aangemaakt. Als dit aanmaakproces wordt verstoord, kan iemands algehele weerstand verminderen. Deze factoren bij elkaar maken kankerpatiënten vatbaarder voor schimmelinfecties.

De schimmels kunnen overigens ook het lichaam binnendringen via een infuus voor bijvoorbeeld een stamceltransplantatie. Om die reden krijgen mensen met leukemie, voordat ze aan stamceltransplantatie ondergaan, vaak profylaxe: preventieve antischimmelmedicatie om invasieve schimmelinfecties te voorkomen.

Zieke kinderen krijgen vaak invasieve schimmelinfectie

Invasieve schimmelinfecties die het lichaam binnendringen, zijn bij kinderen die in het ziekenhuis liggen een belangrijke veroorzaker van sterfte en infectieziekten. Dat blijkt uit onderzoek van de Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK). Zieke kinderen zijn over het algemeen vatbaarder voor invasieve schimmelinfecties. De infecties worden veelal veroorzaakt door chemotherapie, stamcel- en orgaantransplantatie, auto-immuunziekten of door aangeboren primaire afweerstoornissen. Ook te vroeg geboren baby’s met een laag geboortegewicht lopen een verhoogd risico.

Kortom, het minste risico op een schimmelinfectie loop je wanneer je weerstand goed is. Het immuunsysteem is ons allerbelangrijkste wapen tegen het voorkomen van schimmelinfecties.

Wie ziek is of door andere oorzaken een verzwakt immuunsysteem heeft, loopt de nodige risico’s op het oplopen van een schimmelinfectie. Als je ernstig ziek bent en koorts krijgt, moet je daarom ook altijd alert zijn. Zeker wanneer je weerstand is verlaagd. Het kan een teken van een schimmelinfectie zijn en die moet zo snel mogelijk worden bestreden.

Bronnen

_www.mumc.nl

_{www.schimmelinfecties.com}

_{www.thuisarts.nl}

_{www.kiesbeter.nl/onderwerpen/schimmelinfecties-in-het-lichaam}

_{https://www.radboudumc.nl/patientenzorg/aandoeningen/schimmelinfectie/wat-is}

_{https://werkboeken.nvk.nl/kinderinfectieziekten/Verwekkers/Schimmels}