’Iedereen moet kunnen blijven werken’
Leestijd: 5 minuten
''Hopelijk hoeven we over tien jaar niet meer over werkbehoud bij ziekte te praten. Maar is het vanzelfsprekend dat je kunt blijven werken, als je ziek wordt.'' Aan het woord is Wiebke Rieb, algemeen directeur van geneesmiddelenbedrijf Pfizer Nederland dat zich hard maakt voor werkbehoud voor mensen die chronisch of ernstig ziek zijn.
"Op de werkvloer en ook in de spreekkamer van de dokter moet meer over dit onderwerp worden gesproken. Nu verliezen nog teveel mensen hun baan.’’
Pfizer spant zich op allerlei manieren in voor mensen met een chronisch of ernstige aandoening die willen blijven werken. In de eerste plaats door zelf een goede werkgever te zijn voor mensen die ziek zijn. Daarnaast is Pfizer aangesloten bij Fit for Work, een brede coalitie van meer dan 35 maatschappelijk partners: zorgorganisaties, patiëntenorganisaties, kennisinstituten, de overheid en bedrijven. Samen willen zij het thema werk en ziek zijn in heel Nederland én op allerlei niveaus op de kaart zetten, door conferenties te houden, informatiematerialen en trainingen te ontwikkelen.
Ook ondersteunt het Rotterdamse bedrijf arbeidsbemiddelingsorganisatie Emma at Work die jongeren met een chronische ziekte aan een werkplek helpt. Dat Pfizer zich inzet voor werkbehoud bij ziekte was een logische stap volgens algemeen directeur Wiebke Rieb. Door de komst van nieuwe behandelingen leven mensen met een chronische of ernstige ziekte steeds langer en ook met een betere levenskwaliteit. ’’Onze missie als Pfizer is om het leven van mensen te verlengen of te verbeteren. Dat doen we in eerste instantie met medicatie. Maar het gaat verder dan dat’’, zegt ze.
Je leven op zijn kop
’’Als je ziek wordt, staat je leven op zijn kop, vervolgt ze haar verhaal. ’’Eerst krijg je een diagnose die je moet verwerken en dan moet je wennen aan het leven met een aandoening die je misschien de rest van je leven hebt. Maar na een tijdje wil je terug naar het leven van alledag en werken kan voor mensen een medicijn zijn. Wanneer je dat inzicht hebt als bedrijf, geeft dat aanleiding om erover na te denken en er iets mee te doen.’’ Ook speelden eigen ervaringen van Pfizer met zieke collega’s mee. ’’Je komt op zo’n moment automatisch voor de vraag te staan: hoe ga je daar mee om? Wat is goed en wat niet?’’
Goed voor werknemers
Kunnen blijven werken is om uiteenlopende redenen belangrijk voor mensen die ziek zijn, stelt Wiebke Rieb. ’’Werken geeft het gevoel dat je er bij hoort, dat je er toe doet. Het geeft je afleiding. Je bent niet de hele dag bezig met je ziekte. Ook zorgt het dat je niet in een sociaal isolement raakt, maar contact blijft houden met collega’s.’’
Een andere reden om te blijven werken, is de wens van mensen om financieel onafhankelijk te zijn. ’’We weten uit onderzoek van de NFK (koepelorganisatie van kankerpatiëntenverenigingen) dat zestig procent van de werknemers die ziek worden daar financiële consequenties van merken. Ze gaan achteruit in salaris en tien procent verliest zelfs zijn baan.’’
De algemeen directeur vertelt over een collega van de buitendienst die ziek werd. ’’Ze wilde blijven werken, alleen niet fulltime. Dus hebben we in overleg haar uren toegeschroefd. Toen autorijden lastig werd, heeft ze taken van collega’s overgenomen, zodat ze vanuit huis kon werken. Zo kun je tijdens een ziekteproces met iemand samen kijken wat hij of zij nog wel kan en wat helpt om betrokken te blijven.’’
Ze vertelt dat binnen Pfizer zo uiteindelijk de behoefte ontstond om de zorg voor zieke werknemers te verankeren in het bedrijf. ’’Zodat het niet afhangt van een individuele leidinggevende of medewerker die er om vraagt.’’ Daarom werd contact gelegd met stichting Care in Company die bezig was met het ontwikkeling van een certificaat voor bedrijven, als bewijs van goed werkgeverschap voor mensen die ziek zijn. ’’Wij zijn het eerste bedrijf dat dit certificaat heeft gehaald. En hebben richtlijnen, trainingen en materialen ontwikkeld die medewerkers en leidinggevenden kunnen gebruik om het onderwerp ziek zijn en werken bespreekbaar te maken en goede afspraken te maken.’’
Pfizer gebruikt de richtlijnen nu meer dan een jaar en volgens Wiebke is het belangrijk om in de gaten te blijven houden of iedereen ze ook echt toepast. ’’De ‘devil zit in the detail’. Het duurt even voordat dit in iedereen zijn systeem zit. Dat werknemers zich veilig genoeg voelen om alles wat ze willen te bespreken. En dat leidinggevenden beseffen dat het volgen van de richtlijnen geen keuze maar een vanzelfsprekendheid is.’’
Stoelmassages en yoga
Naast het zijn van een goede werkgever voor mensen die ziek zijn, doet Pfizer vanalles om haar werknemers gezond te houden, vertelt de directeur. ’’We trainen mensen in energiemanagement: het bewaren van een goede privé-werkbalans. En bieden stoelmassages aan en sportactiviteiten aan van yoga tot fitness. Zelf probeer ik ook fit te blijven. Ik doe mee aan de yogalessen en kom regelmatig op de fiets naar kantoor.’’
Pfizer zocht daarnaast samenwerking met andere partijen om verder naar buiten te brengen dat werkbehoud bij ziekte een belangrijk onderwerp is. ’’Dat doen wij op twee manieren,’’ vertelt Wiebke Rieb. ’’We helpen andere bedrijven door onze kennis, ervaring en materialen te delen, om hen zo op een praktische manier te leren hoe zij ook goede werkgever kunnen zijn voor mensen die ziek zijn. Daarnaast zijn we lid van het platform Fit for Work. De platformleden ontwikkelen hulpmiddelen voor werknemers en werkgevers en houden bijeenkomsten zoals afgelopen jaar een politiek ontbijt en onlangs de SER en Fit for Work conferentie ‘Zorg voor werk! Sterk voor werkbehoud bij een chronische aandoening.
Daarnaast heeft Fit for Work een project gericht op zorgprofessionals: target@work. ’’Dat bestaat uit trainingen en informatiematerialen. Het is bedoeld om zorgprofessionals er bewust van te maken dat het belangrijk is om in de spreekkamer aandacht te hebben voor werk en werk liefst onderdeel te maken van het behandelplan. Voor de patiënt begint het namelijk allemaal in de behandelkamer. Terwijl onderzoek uitwijst dat slechts 16 procent van de mensen met kanker informatie over werk krijgt tijdens zijn diagnose.’’
Het ultieme doel van Fit for Work is om het onderwerp werkbehoud bij ziekte op alle niveaus onder de aandacht te brengen. Van werkgevers, werknemers, zorgprofessionals tot de overheid en de politiek. Deze aanpak is volgens Wiebke Rieb belangrijk omdat je alleen meer aandacht voor werkbehoud bij ziekte kunt ontwikkelen als het belang ervan overal en door iedereen gedragen wordt. ’’Werkgevers en werknemers kunnen onderling al veel regelen. Maar als werk geen onderdeel is van het gesprek met je arts en je behandelplan, dan breekt het daar al af. En als de overheid geen reïntegratieprogramma’s steunt, werkt het ook niet.’’
Emma at work
Verder ondersteunt Pfizer de Nationale Kanker en Werkdag die op 5 november gehouden wordt door de IKNL (Integraal Kankercentrum Nederland) en werkgeversorganisaties AWVN en VNO/NCW en MKB-Nederland. De dag is bedoeld om werkgevers bewust te maken van de kansen en mogelijkheden rondom kanker en werk en om het taboe rondom kanker te doen afnemen.
Maar ook steunt Pfizer Emma at Work, een organisatie die jongeren van 15 tot 30 jaar die chronisch ziek zijn aan het werk helpt. ’’Wij willen werkplekken gaan aanbieden aan chronisch zieke jongeren.’’ Pfizer staat nu ook al ‘heel erg open voor mensen met een chronische aandoening of beperking’, stelt de Pfizerdirecteur. ’’Wij zetten ons als bedrijf sterk in voor diversiteit. Iedereen mag bij ons naar zijn werk komen zoals hij is. We hebben al diverse werknemers met een chronische ziekte of beperking. We richten ons in het algemeen teveel op wat mensen niet kunnen, in plaats van wat ze wel kunnen. Terwijl mensen vaak wat ze wel kunnen, beter kunnen dan anderen. Als je je daar op richt, krijg je een goede match.’’
Onderdeel van het behandelplan
Wiebke Rieb stelt te merken dat ook andere bedrijven langzaam steeds meer open gaan staan voor werkbehoud bij ziekte. ’’Er zijn bijvoorbeeld ook steeds meer ziekenhuizen die arbeidsgeneeskundigen in dienst nemen die er voor zorgen dat werk al direct vanaf de diagnose onderdeel is van het behandelplan.’’
De directeur hoopt met haar verhaal nog veel meer bedrijven en andere partijen te inspireren om ook met werkbehoud bij ziekte aan de slag te gaan. ’’Bedrijven die dit lezen en geïnteresseerd zijn, kunnen zich net als ons aanmelden bij Care in Company. Ook kunnen ze zich aansluiten bij platform Fit for Work en zich samen met ons en anderen inzetten om werkbehoud bij ziekte breed in de samenleving onder de aandacht te brengen. Deze oproep wil ik specifiek ook doen de werkgeverskoepels VNO-NCW en MKB Nederland. En sluit je ook vooral aan bij initiatieven zoals Emma at Work’’.
’Want we kunnen hier nog zoveel over praten en nog zoveel conferenties houden, maar als mensen geen stappen nemen om iets te doen, dan komen we er niet.’’
Blijven werken: goed voor werkgevers
Niet alleen voor zieke werknemers is het belangrijk om te kunnen blijven werken. Dit is om uiteenlopende reden net zo belangrijk voor werkgevers. ’’Als iemand uitvalt voor een paar maanden, moet je niet alleen vervanging regelen. Je verliest ook ontzettend veel kennis en kunde,’’ stelt Wiebke Rieb.
’’Als je een manier kunt vinden om dat te behouden, is dat mooi. En als je contact houdt en telkens bespreekt wat er nog wel kan, zorg je ook dat mensen later weer sneller kunnen opbouwen. Het ziekteverzuim is op die manier over het algemeen korter, blijkt uit onderzoek. Door zo’n proces samen door te maken, heb je uiteindelijk onderling ook een hele goede verstandhouding.’’
