Beschermd op reis naar Mekka of Sub Sahara-Afrika

Vaccinatie tegen meningokokkenziekte

Meningokokken zijn bacteriën die hersenvliesontsteking (meningitis) en bloedvergiftiging
kunnen veroorzaken. In de afgelopen jaren zijn veel bezoekers van de Hadj en Umrah ziek
geworden van deze bacterie. Ook is een aantal mensen overleden. 
 

Meningitisbelt en de Hadj

Besmetting met meningitis verloopt via overhoesten of niezen. Meningitis komt vooral voor in gebieden waar mensen dicht op elkaar leven. 

Zoals in Sub Sahara-Afrika - de streek van Senegal tot Ethiopië - ook wel de meningitisbelt genoemd en dan met name in het droge seizoen (november tot juni). Ook is het risico groter op plekken waar veel mensen samen komen zoals tijdens de Hadj en in vluchtelingenkampen. 

Meningitis begint plotseling met intense hoofdpijn, koorts, misselijkheid, overgeven, een stijve nek en overgevoeligheid voor licht. Waarschuw daarom meteen de dokter bij deze verschijnselen. 

Als de bacterie in het bloed terecht komt, vindt er snelle verspreiding door het gehele lichaam plaats, met als gevolg shock, bloedingen onder de huid en mogelijk zelfs de dood. Twintig procent van de meningitispatiënten heeft blijvende restverschijnselen.

Het is mogelijk om jezelf te helpen beschermen tegen de meest voorkomende types van meningokokken door je te laten vaccineren.
 

Verplicht vaccin voor Mekkareizigers

De regering van Saudi-Arabië stelt de meningokokken ACWY-vaccinatie zelfs verplicht voor alle reizigers naar Mekka. De vaccinatie is 5 jaar geldig. 

In 2018 is het meningokokken ACWY vaccin in het Rijksvaccinatieprogramma opgenomen. In Nederland krijgen alle kinderen van 14 maanden en jongeren tussen de 12 en 14 jaar het vaccin aangeboden. Volwassenen kunnen de vaccinatie ook krijgen, maar moeten er zelf voor betalen. 

Gevaarlijke situatie

Uiteindelijk kunnen krampen optreden in alle skeletspieren. In de volksmond noemt men de ziekte ook wel kaakklem. Ook de ademhalingsspieren kunnen aangetast worden en dan ontstaat een gevaarlijke situatie die zelfs tot de dood kan leiden. 

Verder kunnen de volgende symptomen zich voordoen: stijfheid rondom de wond, pijnlijke spierkrampen, slikklachten en ademhalingsproblemen, botbreuken door spierkrampen, hartproblemen en longontsteking

Het poliovirus wordt overgedragen via de ontlasting, maar ook via voedsel of drinkwater. Polio kan leiden tot griepachtige verschijnselen die vanzelf verdwijnen. 

In zeldzame gevallen kan het virus zich via het bloed verspreiden en het ruggenmerg binnendringen en een verlamming van spieren en zenuwen veroorzaken. Wanneer de zenuwen van de slik- of ademhalingsspieren worden aangetast, kan dit leiden tot de dood. 
 

Bescherming

Je kunt jezelf helpen beschermen tegen deze ziekten door vaccinatie. Het DTP-vaccin helpt, naast tegen polio en tetanus, ook beschermen tegen difterie: een ziekte die in Nederland eigenlijk niet meer voorkomt, maar wel in landen zoals Indonesië, waar ook veel Hadj-reizigers vandaan komen. 

Difterie kan allerlei verschijnselen geven, zoals: keelpijn, bloederig neusslijm, ernstige benauwdheid, huidzweren, hartklachten, verlammingen en verwardheid. Besmetting gaat via hoesten, niezen, aanraken en zoenen.
 

Vaccinatie tegen hepatitis A

Het kan wellicht ook verstandig zijn om je te laten inenten tegen hepatitis A. Of het goed is om je te laten inenten tegen deze vorm van leverontsteking, hangt af van waar je bent geboren en opgegroeid. In Nederland heeft bijvoorbeeld 40 procent van de bevolking geboren voor 1960 antistoffen tegen het hepatitis A-virus.

Het hepatitis A virus wordt overgedragen via de ontlasting of via besmet voedsel of drinkwater. De tijd tussen de besmetting met het virus en de eerste ziektesymptomen is twee tot zeven weken. 
 

Rest van het leven immuun

Van hepatitis kun je enkele maanden goed ziek zijn (denk aan verschijnselen zoals je griepachtig voelen, misselijkheid, jeuk, geelzucht) en er zijn helaas nog geen medicijnen voor. 
 

Bij ouderen en/of mensen die een chronische leverziekte hebben kan het ziekteverloop ernstiger zijn. 

Goed nieuws is dat hepatitis A nooit chronisch is en vanzelf overgaat. Wie het eenmaal heeft gehad, is de rest van zijn leven immuun. 

Overige vaccinaties en medicijnen

Het is verstandig om voor de reis naar Mekka of Afrika naar een vaccinatiebureau of de GGD te gaan om goed te bespreken welke vaccinaties aanbevolen zijn. Reizigers naar Senegal of Ethiopië kunnen bijvoorbeeld baat hebben bij een gele koortsvaccin. 

Soms kan een arts ook met het advies komen voor extra vaccinaties zoals tegen buiktyfus of griep.
Dit hangt samen met je leeftijd en medische voorgeschiedenis. Bij bepaalde aandoeningen krijgen mensen ook het advies om antibiotica te gebruiken wanneer ze diarree krijgen.