Mannenkwalen van A tot Z

Mannenkwalen van A tot Z

• Je algemene gezondheid

  Beschrijving tonen

  Het kan beslist geen kwaad om een keer per jaar contact te hebben met je huisarts. Misschien heb je bepaalde vaccinaties nodig omdat je op reis gaat? Heb je gekke of vage klachten? Hoe zit het met gewicht versus je lengte? En hoe staat het met je conditie en bloeddruk? Beweeg je genoeg en hoe zit het met je voedingspatroon?

• Je bloedsuikerspiegel

  Beschrijving tonen

  Diabetes is de meest voorkomende chronisch ziekte in Nederland. Ruim 1,2 miljoen mensen hebben er last van. Het Diabetesfonds heeft berekend dat uiteindelijk één op de drie mannen ergens in zijn leven diabetes type 2 krijgt.

  Vervelend is dat iedereen veel van de klachten die erbij horen wel eens heeft, zoals vermoeidheid en futloosheid.

  Wanneer moet je alert zijn en je huisarts waarschuwen? Als je ja kunt antwoorden op meerdere van de volgende vragen: Heb je vaak dorst en moet je veel plassen? Ben je vaak moe? Val je ‘zomaar’ snel af? Ruikt je adem naar nagellakremover? Heb je last van je ogen: zijn ze rood en branderig, zie je dubbel, slecht of wazig? Heb je veel honger of juist niet? Heb je last van wondjes die slecht genezen? Ben je snel kortademig of heb je pijn bij het lopen? Ben je vaak misselijk en moet je geregeld overgeven? Of heb je infecties zoals een blaasontsteking die steeds terugkomen?

  Als je wat ouder wordt, een hoge bloeddruk en/of een verhoogd cholesterol hebt en wanneer je te zwaar bent, loop je trouwens verhoogd risico op suikerziekte.

• Je botten

  Beschrijving tonen

  Bij botontkalking denken we vaak automatisch aan vrouwen. Maar ook mannen kunnen osteoporose zoals ernstige botontkalking ook wel wordt genoemd, krijgen.

  Botontkalking is een vervelende kwaal die tot nare botbreuken kan leiden en door je hele lichaam kan trekken, maar goed behandelbaar is. Een behandeling bestaat veelal uit leefstijladviezen en soms ook medicijnen.

  Daarom is het verstandig om als je ouder bent dan 50 en iets breekt, je direct op botontkalking te laten checken. En als je ouder bent dan 70 is het sowieso verstandig om een keer een botdichtheidstest te doen.

• Je darmen

  Beschrijving tonen

  Iedereen tussen de 55 en 75 krijgt elke twee jaar een uitnodiging voor deelname aan een bevolkingsonderzoek naar darmkanker. Je krijgt hiervoor een enveloppe met een teststaafje thuisgestuurd. Met de test van het onderzoek wordt gekeken of er bloed in je ontlasting zit. Dat is een symptoom dat kan duiden op darmkanker.

  Vaak ondervinden mensen pas na lange tijd klachten van dikke darmkanker. Door elke twee jaar te testen, hoopt het RIVM mensen met darmkanker tijdig op te sporen, zodat ze goed behandeld kunnen worden.

• Je haar

  Beschrijving tonen

  Misschien een open deur: maar veel mannen worden als ze wat ouder worden - hoewel dit ook al op jonge leeftijd kan gebeuren - grijs en/of kaal. Grijs haar kan je verven, maar kaalheid is lastig tegen te gaan. Het is allebei in elk geval geen ziekte, maar gewoon een gevolg van het ouder worden. Daarnaast worden in de ene familie mannen sneller kaal dan in de andere.

  Er zijn heel veel shampoos, lotions en crèmes tegen kaalheid te koop, maar die werken niet. Wel zijn er enkele medicijnen die enig effect kunnen hebben. De enige andere behandelopties zijn een haartransplantatie waarbij haarzakjes van achterop je hoofd voorop je hoofd worden geïmplanteerd, met het idee dat er ‘vers’ haar gaat groeien. Of het dragen van een pruik of haarstukje. En verder rest er nog acceptatie.

  Voorkomen dat je kaal wordt, gaat ook niet. Wat je wel kunt voorkomen, is dat je kale hoofd verbrandt in de zon. Draag een petje of smeer je hoofd goed in met zonnebrandolie.

• Je hart

  Beschrijving tonen

  Een hartziekte lijkt vaak opeens toe te slaan en kan leiden tot onherstelbare schade aan je hart, hersenen of andere delen van je lichaam. Hoe eerder je start met behandeling ervan, hoe kleiner de kans op grote schade is.

  Daarom is het belangrijk om alert te zijn op waarschuwingssignalen. Sommige zijn heel duidelijk. Zoals aanhoudende pijn op je borst en steken tussen je schouderbladen.

  Maar veel andere klachten zijn vager. Denk aan aanhoudende vermoeidheid, pijn in de bovenbuik, kaak, nek, rug of pijn tussen de schouderbladen. En verder kortademigheid of benauwdheid, misselijkheid en duizeligheid, onrustig gevoel, angst en snelle ademhaling.

  De risicofactoren voor hartproblemen zijn zeer divers. De meeste zul je wel kennen: een te hoge bloeddruk en/of een te hoog cholesterolgehalte. Die kun je weer krijgen door te weinig bewegen, overgewicht, roken, alcohol drinken en slecht slapen. Maar ook stress is een belangrijke risicofactor. Verder kun je natuurlijk ook een erfelijke aanleg hebben voor een bepaalde hart- of vaatziekte. Ook hierbij kan je levensstijl weer van invloed zijn.

  Je kunt zelf veel doen om je hart gezond te houden. Door gezond te eten, voldoende te bewegen, niet te roken, door geen of weinig of alcohol te drinken en door een gezonde werk-privébalans te behouden. Ook kun je met enige regelmaat je bloeddruk en cholesterolgehalte laten checken.

• Je huid

  Beschrijving tonen

  We worden ons steeds bewuster van de gevaren van huidkanker. Veelvuldig onbeschermd in de zon liggen is een belangrijke risicofactor voor het krijgen van huidkanker.

  Onderzoek wijst daarnaast uit dat mannen die de diagnose melanoom krijgen, vaker overlijden aan de gevolgen hiervan dan vrouwen. De verhouding is ongeveer 60-40 procent, stellen onderzoekers van de Stanford Medical Center.

  Zelf kun je veel doen om schade aan je huid door de zon te voorkomen. Smeer jezelf goed in voordat je in de zon gaat zitten. Zorg ervoor dat je je huid zoveel mogelijk bedekt en vermijd de zon tijdens de heetste uren van de dag. Jezelf goed insmeren voordat je gaat sporten is ook een goed idee.

  Houd daarnaast je huid in de gaten en ga naar je arts als je opeens gekke moedervlekken of andere veranderingen aan je huid ziet. En helemaal als er huidkanker in je familie voorkomt.

• Je ogen

  Beschrijving tonen

  Boven je veertigste ben je algauw ‘de sjaak’ . Je merkt dat je verpakkingen met kleine lettertjes steeds dichterbij je neus moet houden om te ze kunnen lezen. En als het ’s avonds donker wordt, wordt lezen nog lastiger. Het is tijd voor een leesbril en als je ‘boft’ volgt na een jaar of vijf een multifocale bril omdat dan ook veraf kijken lastiger wordt. Boven de 55 moeten velen aan de bril.

  Met andere woorden: het is niet gek om af en toe eens je ogen te laten checken bij de opticien. Het dragen van een bril helpt je wellicht niet alleen om scherper te zien, maar kan ook hoofdpijn voorkomen. Omdat je ogen met bril veel minder moeite hoeven te doen om te focussen en scherp te stellen.

  Kies er liefst één die ook optometrist is. Die kan net als een opticien je benodigde bril- of contactlenssterkte bepalen, maar heeft ook een speciale opleiding gevolgd om de gezondheid van je ogen te kunnen bepalen.

  Boven de 55 jaar loop je als man ook (een klein) risico op ouderdomsstaar. En als de oogziekte glaucoom (verhoogde oogdruk) in je familie voorkomt, is het ook verstandig om met enige regelmaat een oogcheck te laten doen. Schade door glaucoom is onomkeerbaar, maar de aandoening zelf is goed behandelbaar.

  Oh ja, ook niet geheel onverstandig: draag een zonnebril als het buiten heel zonnig is. Net als je huid kunnen ook je ogen makkelijk verbranden en onherstelbaar beschadigen door de zon.

• Je oren

  Beschrijving tonen

  Wist je dat een derde van de mannen ouder dan 75 een gehoorapparaat heeft? Vanaf je dertigste gaat je gehoor langzaam achteruit en bij mannen gebeurt dat ook nog eens sneller dan vrouwen. Dit kan te maken hebben met hun werk (bijvoorbeeld in de bouw), of met uitgaan (te harde muziek).

  Of verband houden met ongezond eten, alcohol en roken. Ook dat heeft invloed op je gehoor. Maar waarom mannenoren precies sneller achteruitgaan, is nog niet duidelijk.

  Op een moment dat je een piep in je oren hoort, treedt er al oorschade op. Er sterven trilhaartjes af die je nodig hebt voor een goed gehoor en zulke schade is niet terug te draaien.

  De gevolgen van gehoorschade voor het dagelijks functioneren zijn groot. Je kunt problemen krijgen zoals een permanente piep in je oor of permanent oorsuizen en overgevoeligheid voor geluid. En het kan zijn dat je continu moet vragen aan mensen wat ze zeggen, omdat je ze simpelweg niet meer kunt verstaan.

  De beste oplossing die je kunt nemen als je deze problemen herkent, is om naar een oorarts te gaan. Mannen ervaren hierbij nogal eens wat schroom.

  Daarnaast is voorkomen beter dan genezen. De geluidsnormen in concertzalen en discotheken zijn de afgelopen jaren al teruggeschroefd. Toch is het altijd verstandig om oordopjes te dragen op plekken waar luide muziek wordt gespeeld.

• De overgang

  Beschrijving tonen

  Net als vrouwen raken mannen in de overgang. Je wordt dan niet onvruchtbaar. Maar je hormoonhuishouding verandert wel. Als je ouder wordt, neemt je testosterongehalte langzaam af.

  Dit kan voor een reeks aan problemen zorgen. Zoals afname van je libido (zin in seks), erectiestoornissen, vermindering van je spierkracht en toename van je buikvet.

  Andere problemen die je kunt krijgen, zijn slaapstoornissen, vermoeidheid, lusteloosheid, bloedarmoede en zoals eerder genoemd botontkalking. Ook kun je depressieve klachten en stemmingswisselingen hebben. Verder kan afname van je testosterongehalte zorgen dat je geheugen achteruitgaat en je minder goed nieuwe dingen leert.

  Als het nodig is kan je testosterongehalte genormaliseerd worden met hulp van medicatie.

• Je prostaat

  Beschrijving tonen

  Bij de meeste mannen boven de 45 jaar neemt de prostaat in grootte toe. Dit kan uiteindelijk leiden tot plasproblemen. Hoewel veel mannen hier liever niet mee naar de dokter gaan, is hier zeker wat aan te doen, met medicijnen, aanpassing van de levensstijl of een operatie.

  Soms kan prostaatkanker de oorzaak zijn van het groter worden van deze problemen. Bij prostaatkanker zit een kwaadaardig gezwel in de prostaat. Naast plasklachten kun je bij prostaatkanker last hebben van botpijn en vermoeidheidsklachten.

  Prostaatkanker is één van de meest voorkomende soorten kanker bij mannen. Jaarlijks krijgen 10.000 mannen in Nederland de diagnose. Ruim 70 procent is ouder dan 65 jaar. Prostaatkanker groeit vaak langzaam. Bij vroegtijdige diagnose is de overlevingskans bij negentig procent van de mannen meer dan 10 jaar.

  Extra risico lopen oudere mannen, rokers, mannen met een donkere huidskleur of een erfelijke aanleg. Ook zijn er aanwijzingen dat overgewicht of inname van voeding met veel calcium verband houdt met prostaatkanker. In geval van erfelijke aanleg, adviseert de arts vaak twee jaarlijkse onderzoeken waarbij je prostaat wordt gecontroleerd en de PSA-waardes in je bloed worden gemeten.

  Het RIVM onderzoekt of het nuttig is om bij mannen bevolkingsonderzoek te doen naar prostaatkanker.

• Seksuele gezondheid

  Beschrijving tonen

  Het is belangrijk om een goede seksuele gezondheid te hebben. Toch lopen er heel wat mannen rond met seksuele problemen waarvoor ze niet naar de dokter durven stappen. Ze hebben bijvoorbeeld last van een verminderd libido of erectieproblemen.

  Hiervoor zijn duizend-en-een oorzaken te vinden, van aandoeningen zoals diabetes en prostaatkanker tot overgewicht en medicijngebruik. In veel gevallen is er een oplossing te vinden. Belangrijk is dat je wel naar de huisarts gaat en daar je problemen bespreekt.

  Onder het kopje seksuele gezondheid vallen ook vruchtbaarheidsproblemen. Bij dertig procent van de stellen bij wie het maar niet lukt om kinderen te krijgen, ligt dit aan de man. Bij mannen is zelden sprake van volledige onvruchtbaarheid. Meestal is de kwaliteit van het sperma niet optimaal.

  Ook dit kan weer allerlei oorzaken hebben, uiteenlopend van een ontsteking in de testikels/ballen op jonge leeftijd tot erfelijke factoren. Verder kunnen zaken zoals stress, overmatig alcoholgebruik en roken van invloed zijn. Voor verminderde vruchtbaarheid bestaan verschillende behandelmogelijkheden die in het ziekenhuis kunnen worden uitgevoerd.

  Tot slot willen we nog even stil staan bij seksueel overdraagbare aandoeningen. Je kunt ze hebben zonder er zelf iets van te merken en ze ook makkelijk doorgeven aan anderen.

  Om dat te voorkomen, is het natuurlijk belangrijk om altijd te vrijen met condoom. Ook is het verstandig om bij een nieuwe partner minstens drie maanden met condoom te vrijen en je daarna allebei te laten testen op seksueel overdraagbare aandoeningen, uiteenlopend van chlamydia, hiv tot herpes genitalis.

• Je tanden

  Beschrijving tonen

  Een goede mondgezondheid gaat verder dan het voorkomen van gaatjes en tandvleesproblemen. Wetenschappers stellen dat er een relatie bestaat tussen een slecht gebit en aandoeningen zoals hart- en vaatziekten en longontsteking. Andersom kunnen ziekten zoals diabetes, hiv/aids, botontkalking en dementie weer zorgen voor achteruitgang van je gebit.

  Je kunt zelf veel doen om je gebit en mond gezond te houden. Poets twee keer per dag - ’s ochtends liever voor dan direct na het eten! En flos regelmatig of gebruik tandenstokers om etensresten te verwijderen. Rook niet en vermijd eten en drinken met veel suiker en zuren. Vervang je tandenborstel elke drie maanden. En ga minstens een keer per half jaar naar de tandarts of mondhygiënist om de staat van je bijtspijkers te laten beoordelen.

• Vaccinatie

  Beschrijving tonen

  Vaccinaties zijn er niet alleen voor kinderen. En ook niet per se voor ouderen. Wist je dat er elk jaar maar liefst 350 keer zoveel volwassenen als kinderen overlijden aan ziekten die door vaccineren voorkomen hadden kunnen worden?

  De meeste vaccinaties worden in Nederland door de overheid aangeboden. Denk hierbij aan het Rijksvaccinatieprogramma en de jaarlijkse griepprik. Er zijn ook vaccinaties die niet door de overheid worden aangeboden, maar waar je wel zelf voor kunt kiezen. Bijvoorbeeld tegen gordelroos of waterpokken. Op de site van het RIVM vind je een overzicht van deze vaccins.

  Bespreek met je arts welke vaccinaties hij/zij je aanraadt.

  En ga je op (verre) reis?

  Denk dan na over de diverse reizigersvaccins die beschikbaar zijn en in veel gevallen ook worden aangeraden. Dit zijn trouwens niet alleen maar verre, tropische bestemmingen. Ook voor bijvoorbeeld Duitsland bestaan er algemene aanbevelingen.

  Op de website van het Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering (LCR) vind je veel informatie over preventieve maatregelen die je kunt nemen als je op reis gaat.