‘Hygiëne is op elke leeftijd belangrijk’
’’Hygiëne is op elke leeftijd belangrijk en met het aanleren van goed gedrag kun je niet vroeg genoeg beginnen.’’ Met de digitale lessen van ‘Hygiëne Helpt!’ leren jongeren over infectieziekten en hoe belangrijk hygiëne is bij het voorkomen hiervan. Er is een lesmodule ontwikkeld over antibioticaresistentie in samenwerking met Pfizer. Onderwijsdeskundige Françoise Giesen vertelt waarom dit zo belangrijk is en legt uit hoe het lesprogramma eruitziet.
Françoise Giesen is als onderwijsdeskundige bij dit project betrokken, maar werkt ook een dag per week als leerkracht van groep 7/8. ’’Aan de ene kant omdat ik dat gewoon heel leuk vind, maar ook om goed op de hoogte te blijven van wat er in het onderwijs gebeurt. Kinderen weten heel goed hoe ze iets willen leren, daar haal ik veel input uit.’’
Wat kunnen jongeren zelf doen?
‘Hygiëne Helpt!’ is een digitaal lespakket dat jongeren in de bovenbouw van het basisonderwijs en in de onderbouw van het voortgezet onderwijs leert hoe infectieziekten zich verspreiden en hoe dat door ons gedrag aan te passen, kan worden voorkomen.
‘We willen een gedragsverandering bij kinderen en jongeren teweegbrengen.’
De missie van ‘Hygiëne Helpt!’ is om zoveel mogelijk jongeren te bereiken om zo interesse en bewustwording in het voorkomen van infectieziekten te vergroten. ’’We willen een gedragsverandering bij kinderen en jongeren teweegbrengen’’, vertelt Françoise. We laten hen zien wat ze zelf kunnen doen tegen de toenemende verspreiding van infectieziekten, zoals virussen. Welke impact kunnen zij maken? Niet alleen voor zichzelf, maar ook voor vrienden, vriendinnen, broertjes, zusjes en ouders.’’
Giesen vervolgt: ’’Gedragsverandering of het aanleren van gewenst gedrag gebeurt heel effectief via het onderwijs. Kinderen en pubers zetten soms vraagtekens bij lessen van hun ouders, terwijl wat ze op school leren veel eerder voor ’waar’ wordt aangenomen. Bovendien kunnen ze op deze manier hun ouders nog wat leren.’’
‘Leuk is geen vies woord’
‘Hygiëne Helpt!’ is een digitaal lespakket. ’’Hiervoor is bewust voor gekozen. Digitale lessen zijn actueler dan lessen die met behulp van een werkboekje worden gegeven en kunnen makkelijker aangepast worden aan veranderende omstandigheden. Met digitaal lesmateriaal is meer interactie mogelijk. Leerlingen kunnen makkelijk zelf controleren of ze vragen goed hebben beantwoord, dit maakt differentiatie en individueel of in groepjes werken mogelijk.’’
Een heel belangrijk facet is volgens Giesen dat bij digitaal lesmateriaal ondersteuning door middel van afbeeldingen, geluidsfragmenten en filmpjes mogelijk is. ’’Dit zorgt voor meer afwisseling in de lesstof en komt tegemoet aan de verschillende leerstijlen van kinderen.’’
Giesen vindt dat de lessen ook vooral ‘leuk’ mogen zijn. ’’Leuk is geen vies woord. Want het leren mag heel leuk zijn. Kinderen moeten met een ontzettend leuke les bezig zijn en wij weten wel wat de leerdoelen zijn en wat we de kinderen willen leren.’’
Op 1 november 2020 werd het nieuwe project over antibioticaresistentie gelanceerd. Hiervoor hebben ‘Hygiëne Helpt!’ en Pfizer de handen ineengeslagen. ’’Het is belangrijk dat kinderen en jongeren hier meer over leren omdat antibioticaresistentie een steeds groter probleem dreigt te worden.
Antibioticaresistentie is door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) bestempeld als een van de grote zorgpunten van de komende jaren. Een belangrijk onderwerp dus om aandacht aan te besteden,’’ benadrukt Giesen. Al eerder ontwikkelde ‘Hygiëne Helpt!’ een lespakket over het coronavirus. ’’Deze lessen zijn in vijf maanden tijd maar liefst meer dan 62.000 keer bekeken.’’
Vieze boterham
Het lespakket over antibioticaresistentie is er in twee varianten: één voor leerlingen uit de bovenbouw van het basisonderwijs en één voor leerlingen uit de onderbouw van het voortgezet onderwijs. ’’In negen afwisselende opdrachten leren de kinderen en jongeren zo over virussen, bacteriën en antibioticaresistentie.’’
De lessen kunnen zowel klassikaal als thuis achter hun eigen computer worden gevolgd. ’’Er zit bijvoorbeeld een quiz bij die kinderen heel goed zelfstandig kunnen doen. Want ze krijgen na het geven van een antwoord direct feedback of het goed of fout is, met uitleg.’’
Enthousiast vertelt Giesen dat er ook proeven gedaan worden. ’’We laten bijvoorbeeld een boterham door de klas gaan. Iedereen raakt die boterham aan en daarna wordt hij een paar dagen op een warme plek gelegd. Dit gebeurt een keer mét en een keer zónder handen wassen. En dan wordt na een paar dagen gekeken op welke boterham de meeste viezigheid zit.’’ En in een filmpje dat onderdeel is van de opdrachten onderzoeken twee vlotte meiden of er meer bacteriën zitten op een telefoon of wc-bril.
Om het lesmateriaal aansprekend te maken heeft ‘Hygiëne Helpt!’ een ’gezicht’, legt Giesen uit. ’’Dit zijn twee jonge artsen. Er is een flink aantal korte video’s van maximaal een minuut met de artsen opgenomen. In de video’s worden tips, vragen en leuke opdrachten gedeeld.’’
‘Geen angst zaaien, wel bewust maken’
Giesen bedacht de lessen samen met een team van experts. ’’Wij werken bij ‘Hygiëne Helpt!’ al jaren samen met een vaste groep mensen. Dat zijn mensen uit het onderwijs, maar ook redacteuren, vormgevers, projectbegeleiders en websitebouwers. Daarnaast zijn artsen van het Erasmus MC betrokken bij het project. Samen maken we educatieve materialen voor kinderen en jongeren, die we verspreiden via het onderwijs.’’
‘We zorgen er altijd voor dat we dit soort ’zware’ onderwerpen begrijpelijk uitleggen.’
’’We brainstormen wat voor de leerlingen in welke leeftijdsgroep belangrijk is om te leren over antibioticaresistentie. Wat sluit aan bij hun belevingswereld? We zorgen er altijd voor dat we dit soort ’zware’ onderwerpen begrijpelijk uitleggen, waar het kan met humor en we willen vooral geen angst zaaien. Op een interactieve manier leren leerlingen veel over het onderwerp. Het is een manier van informatie verwerven die goed past bij hun visuele leefwereld.’’
De kracht van herhaling
Naast de digitale, online lessen - die gratis te vinden zijn op de website van ‘Hygiëne Helpt!’ - is er ook een handleiding voor leerkrachten die enthousiast zijn en extra lessen over het onderwerp willen geven. ’’Hier staat extra uitleg in en verdiepende opdrachten. We geven de leerkracht concrete handvatten over hoe hij of zij nog meer kan doen met het onderwerp. Zo hopen we dat het onderwerp ‘hygiëne’ veel vaker terugkomt in de klas. Want hygiëne is op elke leeftijd belangrijk en met het aanleren van goed gedrag kun je niet vroeg genoeg beginnen, de kracht van herhaling is hierbij belangrijk.’’
-
Longontsteking door pneumokokken
Longontsteking is een besmettelijke, mogelijk ernstige infectieziekte diep in de luchtwegen. De longblaasjes en het weefsel daaromheen raken ontstoken. Een longontsteking kan ontstaan door virussen, schimmels of bacteriën.
-
Wie het meeste risico lopen op een ernstige RS-virusinfectie
Bij een ernstige RS-virusinfectie daalt het virus vanuit de neus en keel af naar de longen. Bij baby’s en jonge peuters kan dat bronchiolitis veroorzaken. Bij 60-plussers is infectie vergelijkbaar met een zware griep waardoor ze vatbaarder zijn voor een longontsteking.
-
Bij wie is het risico op ernstige urineweginfecties groter?
Zoals eerder gezegd kan een blaasontsteking ontaarden in een nierbekkenontsteking of een prostaatontsteking. Dan zijn niet alleen de lagere urinewegen, maar ook de hogere urinewegen erbij betrokken geraakt.
