Pfizer doet veel tegen antibioticaresistentie

Het thema van het congres in Londen is: ‘Antibioticaresistentie, hoe voorkomen we een antibiotica-apocalyps?’. Is dat geen doemscenario?

”Het kan echt gebeuren dat we, als we niets doen, teruggaan naar de tijd voordat antibiotica bestonden en lichte infecties al levensbedreigend waren. Wat mensen vaak niet goed beseffen, is dat in zo’n wereld zelfs standaard medische ingrepen en operaties erg risicovol of zelfs onmogelijk zijn. Om wat cijfers te geven: nu sterven wereldwijd al jaarlijks 700.000 mensen aan de gevolgen van infecties met resistente bacteriën. Als we niets doen kan dat aantal stijgen tot 10 miljoen in 2050 en ook het aantal mensen dat aan kanker overlijdt overstijgen.”

Je bent een van de sprekers van het congres. Wat is jouw boodschap?

’’De belangrijkste boodschap die ik heb, is die over Pfizers toewijding om het probleem van antibioticaresistentie aan te pakken. Wij zijn een van de grootste innovatieve geneesmiddelenfabrikanten ter wereld en voelen de verantwoordelijkheid om met oplossingen te komen die verder gaan dan het maken van medicijnen alleen.”

Hoe wil Pfizer antibioticaresistentie dan aanpakken?

’’Zo werken we nauw samen met de infectieziekten-gemeenschap om antibioticaresistentie op allerlei verschillende manieren aan te pakken. Hierbij hebben we vijf punten van aandacht: een actief antibioticaresistentie ‘stewardshipprogramma’, innovatieve monitoring-tools, een duidelijke visie op beleid rond antibiotica en de productie ervan en tot slot een diverse portfolio van geneesmiddelen.”

Pfizer heeft een uitgebreid portfolio met medicijnen en vaccins om ernstige infecties over de hele wereld te behandelen en te helpen voorkomen. Daarbij focussen we ons op die ziekteverwekkers die het moeilijkst te behandelen zijn met de huidige antibiotica, te weten zogenaamde multiresistente gram-negatieve bacteriën en zeldzame schimmels. Pfizer staat voor verantwoorde productieprocessen die zo min mogelijk impact hebben op de menselijke gezondheid en het milieu.

Welke rol speelt Pfizer bij het creëren van een beter wereldwijd inzicht over resistente bacteriën?

“Pfizer financiert en faciliteert één van de grootste antibioticaresistentie surveillanceprogramma’s ter wereld: ATLAS, voluit ‘Antimicrobial, Testing, Leadership And Surveillance-program’. Het is een wereldwijd bacterieel monitorprogramma dat in 2004 is opgezet om veranderingen in de gaten te houden op het gebied van resistente ziekteverwekkers.

En om trends te ontdekken op het gebied van multiresistente bacteriën die ontstaan na de komst van nieuwe antibiotica. ATLAS is een gebruiksvriendelijke, interactieve en makkelijk doorzoekbare website en levert ook via een app op de mobiele telefoon razendsnel relevante informatie.

Op ATLAS is informatie verzameld van meer dan 780 websites met data van meer dan 631.000 monsters uit meer dan 73 landen.’’

’’Het ATLAS-programma wordt wereldwijd erkend. In januari 2018 werd in het Acces to Medicines Benchmark-rapport over antibioticaresistentie gezegd dat Pfizers Atlasprogramma met kop en schouders uitsteekt boven andere antibiotica-resistentieprogramma’s.’’
 

Hoe zie jij de toekomst rond antibioticaresistentie?

”Het is glashelder dat er iets moet gebeuren om het mogelijke doemscenario ter vermijden en ik ben erg optimistisch dat dit zal gebeuren. Sterker nog, het is al in gang gezet. Neem de Davos Verklaring waar in januari 2016 meer dan honderd organisaties hun handtekening onder hebben gezet. Hiermee committeren zij zich om nieuwe antibiotica, vaccins en diagnostische middelen te ontwikkelen en tegelijkertijd het gepast gebruik van nieuwe en bestaande antibiotica te stimuleren.

Ik vind het ook enorm bemoedigend dat een groot geneesmiddelenbedrijf zoals Pfizer zo actief is op dit vlak en ik ben erg trots dat ik onderdeel ben van die inspanning. Zeker ook omdat Pfizer de grootste antibioticafabrikant ter wereld is en actief onderzoek doet naar de ontwikkeling van nieuwe antibiotica en deze ook in de pijplijn heeft.”

Wat is het allerbelangrijkste dat er in jouw ogen moet gebeuren om het doemscenario geen waarheid te laten worden?

’’De aanpak van antibioticaresistentie vraagt om een gezamenlijke aanpak van de overheid, beleidsmakers, geneesmiddelbedrijven, zorgprofessionals en patiënten om het probleem van verschillende kanten te tackelen.

Laat mij vier voorbeelden geven. Ten eerste kan antimicrobieel ‘stewardship’ de verspreiding van antibioticaresistentie afremmen door meer toezicht te houden op gepast antibioticagebruik. In dat opzicht loopt Nederland trouwens voorop in de wereld.

Verder kan door verbeterde wereldwijde en regionale bewaking van antibioticaresistentie-patronen de aard en omvang van het probleem beter in kaart worden gebracht, net als de effectiviteit van de maatregelen die worden genomen.

Ook kan een regelgevingskader dat meer flexibiliteit toestaat tijdens het onderzoeksproces, het ontwikkelproces van antibiotica versnellen.

Tot slot kunnen gepaste financiële prikkels ervoor zorgen dat meer onderzoek wordt gedaan naar nieuwe antibiotica, vooral met nieuwe werkingsmechanismen, en diagnostische middelen.We moeten ook niet de ontwikkeling van vaccins vergeten. Vaccins kunnen helpen om serieuze, levensbedreigende infecties te voorkomen en daardoor mogelijk bijdragen aan een verantwoord gebruik van anti-infectiemiddelen. Onlangs werd bijvoorbeeld bekend dat de introductie van een pneumokokkenvaccin bij kinderen werd gevolgd door een verlaging van het aantal multiresistente bacteriestammen.”

In Nederland is veel aandacht voor bacteriofagen. Welke rol denk jij dat deze kunnen gaan spelen in het behandelen van infecties en het voorkomen van resistentie?

’’Therapie met bacteriofagen is een erg interessante ontwikkeling die nuttig kan zijn bij de behandeling van bepaalde infecties waarvoor nog geen alternatieve behandeling bestaat. Dat is precies wat we nodig hebben: behandelmogelijkheden die zich op nieuwe gebieden richten.’’

In Nederland is er discussie over terughoudend gebruik van de antibioticagroep carbapenems. Die worden alleen wordt ingezet als andere antibiotica falen en dat is kostbaar. Wat zou het ideale evenwicht zijn tussen zo’n maatregel en kosteneffectiviteit?

“Ik denk dat het uitgangspunt moet zijn dat een patiënt het meest geschikte antibioticum krijgt. Dit vraagt om een verandering in de manier waarop nieuwe antibiotica worden beoordeeld, namelijk op hun waarde in een omgeving waarin een steeds grotere behoefte bestaat aan nieuwe antibiotica. Probleem hierbij is dat deze nieuwe antibiotica vaak worden vergeleken met generieke, en dus goedkope, concurrenten. Daardoor is het altijd lastig om kosteneffectief te zijn voor een innovatief antibioticum versus een goedkoper generiek antibioticum .”

Binnenkort houden Nederland en de WHO een conferentie over antibioticaresistentie en internationale samenwerking. Zou Pfizer bij deze bijeenkomst moeten aansluiten?

’’Zulke bijeenkomsten zijn erg belangrijk om alle stakeholders betrokken te houden en ik denk dat Pfizer hier een belangrijke bijdrage aan kan leveren.’’