Colitis ulcerosa, wat is het?
Leestijd: 3 minuten
Colitis ulcerosa is een ontstekingsziekte waarbij het immuunsysteem ongevaarlijke, zelfs ‘gunstige’ bacteriën aanvalt, die in de darm thuishoren. Hierdoor wordt het slijmvlies van de darmwand aangetast, waardoor ontstekingen en soms pijnlijke zweren in de dikke darm ontstaan. Bij mensen met colitis ulcerosa is altijd een aaneengesloten stuk van de dikke darm ontstoken.
De ontsteking beperkt zich bij driekwart van de patiënten tot het linkerdeel van de dikke darm, ofwel het dalende deel. Ook zijn er mensen die alleen een ontsteking van de endeldarm hebben. Dit wordt proctitis (ulcerosa) genoemd. Als de darmontsteking de hele dikke darm betreft, spreekt men van pancolitis.Meestal gebeurt dit in de endeldarm (rectum) en het laatste gedeelte van de dikke darm. Bij ziekten zoals colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn raken de darmen ontstoken.
Vaker bij mannen
Colitis ulcerosa komt steeds vaker voor. Samen met de ziekte van Crohn valt colitis ulcerosa onder de noemer IBD, voluit Inflammatory Bowel Diseases (IBD), in het Nederlands: inflammatoire (ontstekingsachtige) darmziekten. Colitis ulcerosa komt steeds vaker voor, vooral in westerse landen. Er zijn ruim 80.000 mensen in Nederland met IBD.
Omgerekend is dat ongeveer 1 op de 200 mensen. Daarvan heeft iets meer dan de helft colitis ulcerosa. Elk jaar wordt bij ongeveer 1500 Nederlanders de diagnose colitis ulcerosa gesteld. Meestal gebeurt dit bij mensen tussen hun vijftiende en hun veertigste levensjaar. Maar er is ook een piek te zien bij mannen tussen hun zestigste en zeventigste. De aandoening komt iets vaker voor bij mannen, dan bij vrouwen.
Wetenschappers denken dat een ‘westers leefpatroon’ een rol kan spelen
Er is niet één duidelijke oorzaak aan te wijzen voor colitis ulcerosa. Wetenschappers vermoeden dat er sprake is van een combinatie van factoren.
Onderzoekers denken dat colitis ulcerosa erfelijk kan zijn. Tien procent tot een kwart van de mensen met colitis ulcerosa heeft een broer, zus, of ouder die deze ziekte of de ziekte van Crohn heeft.
Daarnaast denken wetenschappers dat omgevingsfactoren zoals voeding, extreem hygiënisch zijn en het hebben van een ‘westers’ leefpatroon een grote rol spelen. Verder lijken de soorten bacteriën die in de darmen leven zeker invloed te hebben. Ook dit houdt weer verband met voeding.
Symptomen en klachten
Colitis ulcerosa is een ziekte met een grillig verloop. Mensen die het hebben, kunnen maanden nergens last van hebben en ineens juist zich behoorlijk ziek voelen. De ene patiënt heeft alleen maar lichte symptomen, terwijl voor een ander ziekenhuisopname nodig is. Afhankelijk van welk deel van de dikke darm ontstoken is en hoe ernstig de ontstekingen zijn, kun je te maken krijgen met de volgende symptomen en klachten:
- Vermoeidheid (een van de meest gehoorde klachten)
- Diarree (van licht tot soms tien, twintig keer per dag en vaak ook ‘s nachts)
- Bloed en slijm bij de ontlasting
- Lichte buikpijn tot heftige buikkrampen met aandrang
- Pijnlijke anus en rectaal bloedverlies
- In ernstige gevallen kan koorts voorkomen
- Verlies van eetlust en daardoor gewichtsverlies
- Algehele malaise
Deze klachten en symptomen kunnen milder zijn en vanzelf tijdelijk verdwijnen. Dan lijkt het of de ‘buikgriep’ genezen is. Als de klachten en symptomen aanhouden of steeds terugkomen, dan kan het colitis ulcerosa blijken te zijn.
Colitis ulcerosa is een ziekte met een grillig verloop.Door de ontsteking werkt de darm niet meer normaal. Afhankelijk van de ernst of ziekteactiviteit en de plaats en lengte van het stuk darm dat is ontstoken, kunnen ook de volgende klachten of verschijnselen ontstaan:
Symptomen van colitis ulcerosa
-
Bloedarmoede
Beschrijving tonenDoor de ontsteking ontstaan wondjes in de darm waardoor bloedverlies bij de ontlasting kan optreden. Meer dan negentig procent van de mensen met colitis ulcerosa geeft aan bloed bij de ontlasting te zien. Dit kan echter ook ongemerkt gebeuren. Hierdoor kan bloedarmoede ontstaan. En daardoor kunnen mensen zich weer vermoeid voelen.
-
Fistels of pijpzweertjes
Beschrijving tonenWanneer de ontsteking overslaat op andere darmgedeeltes of omliggende organen, kunnen zich onnatuurlijke verbindingen vormen, zogenaamde fistels of pijpzweertjes. Fistels kunnen doorlopen tot in andere organen of tot de huid, meestal rond de anus. Fistels komen zelden voor bij colitis ulcerosa. Bij de ziekte van Crohn ziet men het wel regelmatig.
-
Vernauwing (stenose)
Beschrijving tonenWanneer de ontsteking op een bepaalde plaats in de darm zeer heftig is of wanneer er littekenweefsel is ontwikkeld, kan in zeldzame gevallen een vernauwing in de darm ontstaan. In het ergste geval kan dit leiden tot een afsluiting van de darm. Over het algemeen komen vernauwingen minder vaak voor bij colitis ulcerosa vanwege de oppervlakkige ontstekingen. Wanneer je last hebt van vernauwingen, is het verstandig om dit goed te laten onderzoeken. Vernauwingen kunnen namelijk wijzen op poliepen of (voorstadia van) kanker.
-
Zweren
Beschrijving tonenOppervlakkige zweervorming in het slijmvlies van de dikke darm.
-
Overige verschijnselen
Beschrijving tonenNaast klachten die te maken hebben met de darmaandoening zelf, kunnen ook buiten maagdarmkanaal verschillende klachten en symptomen voorkomen.
-
Pijnlijke gewrichten
Beschrijving tonenEen kwart tot een derde van de mensen met colitis ulcerosa heeft naast ontstekingen in het maagdarmkanaal, ook gezwollen en pijnlijke gewrichten, zoals knieën, ellebogen, enkels en polsen.
-
Ontstekingen andere organen
Beschrijving tonenEén op de vijf mensen met colitis ulcerosa heeft ontstekingsverschijnselen in andere organen zoals ogen, huid, lever, longen en botten. Wanneer de verschijnselen optreden in de bloedvaten kan dit leiden tot trombose.
Colitis ulcerosa uit zich bij iedereen anders
Diagnose en behandeling
De diagnose van colitis ulcerosa wordt meestal gesteld op basis van een combinatie van symptomen, medisch onderzoek en tests. Door middel van deze tests kan een behandelend arts andere ziektes met vergelijkbare symptomen uitsluiten, zoals de ziekte van Crohn en een aantal infecties. Colitis ulcerosa uit zich bij iedereen anders. Daardoor heeft elke patiënt een behandeling op maat nodig. Deze kan bestaan uit leefstijladviezen en medicijnen om ontstekingen te onderdrukken en te voorkomen.
Operatie nodig
Bij ongeveer één op drie mensen met colitis ulcerosa is uiteindelijk een operatie nodig, omdat de klachten toenemen en de patiënt onvoldoende reageert op medicijnen. Hierbij kan het ontstoken deel van de darm verwijderd worden. Soms is het nodig om een protolectomie uit te voeren: daarbij wordt de dikke darm, inclusief de endeldarm verwijderd. Dit heeft grote invloed op het leven van patiënten.
Stoma of pouch
Als een deel van de darm verwijderd wordt, dan kan er tijdelijk een stoma aangelegd worden om de darmen rust te geven. Wanneer je dikke darm volledig verwijderd is, dan kun je een permanente stoma krijgen. Soms kan van het einde van je dunne darm een pouch gemaakt worden. Een pouch is een kunstmatige endeldarm. Als je een pouch krijgt, hoeft er geen stoma aangelegd te worden en kan de ontlasting via de natuurlijke weg het lichaam verlaten. Het kan ook zo zijn dat je eerst een stoma en daarna een pouch krijgt.
Downloads
De CCUVN, vereniging voor mensen met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa heeft een uitgebreide brochure ontwikkeld voor mensen met colitis ulcerosa die te vinden is via deze link.
Bronnen
Downloads
- De CCUVN, vereniging voor mensen met de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa heeft een uitgebreide brochure ontwikkeld voor mensen met colitis ulcerosa die te vinden is via deze link. https://www.crohn-colitis.nl/wp-content/uploads/2016/09/Brochure-11-Uitgebreide-informatie-Crohn-colitis.pdf
-
Kinderen groeien sneller in de zomer dan in de winter
Het onderzoeken en diagnosticeren van een mogelijke groeistoornis bij een groeiachterstand is een taak van de specialist. Er zijn verschillende momenten waarop een groeistoornis aan het licht kan komen.
-
Preventie
Stoptober
Stoptober is een jaarlijks terugkerend evenement dat mensen op een leuke manier aanmoedigt om te stoppen met roken. Het evenement duurt 28 dagen. Na die periode zijn de meeste ontwenningsverschijnselen namelijk verdwenen en kun je jezelf echt als gestopt beschouwen.
-
Lastige terugkeer voor vrouwen met borstkanker
Onderzoek van de Economist Intelligence Unit toont aan dat het voor veel Nederlandse vrouwen met of na borstkanker lastig is om weer succesvol aan de slag te gaan of om zelfs aan het werk te blijven. Dit ondanks het feit dat zij dit graag willen. Onderzoekers vinden dat artsen, werkgevers en overheid zich moeten inspannen om de terugkeer naar de werkvloer makkelijker te maken.
