Zet coronacrisis datagedreven gezondheidszorg echt op de kaart?
De coronacrisis benadrukt het belang van digitalisering en datagedreven gezondheidszorg. Hopelijk zorgt het ook voor een blijvende versnelling van de datagedreven gezondheidszorg. Dat kan de grote druk die nu op zorg rust verlichten. Samenwerking tussen alle zorgpartijen is hierbij cruciaal.
De coronacrisis verraste ons allemaal, op een enkele viroloog na, compleet. De reguliere zorg verlamde zo goed als volledig. Afspraken werden afgezegd en behandelingen werden zoveel mogelijk verzet. Artsen en verpleegkundigen hadden hun handen vol aan de coronapatiënten waar de ziekenhuizen en intensive careafdelingen mee volstroomden. De tijd zal het leren of corona door alle deze geannuleerde en uitgestelde zorg niet alleen direct maar ook indirect voor vele extra patiënten en sterfgevallen zorgt. En of dit effect de komende maanden blijft bestaan.
Na maanden van crisiszorg keren we nu langzaam terug naar het ‘nieuwe normaal’. Waarin ook de zorg zich zal moeten houden aan de regels van de anderhalvemetersamenleving. Dit resulteert erin dat de capaciteit van de zorg nog verre van normaal zal zijn. Medisch specialisten kunnen immers slechts een beperkt deel van het aantal patiënten die zij normaal zien ontvangen.
‘De afgelopen periode hebben in de zorg digitale oplossingen al een enorme vlucht genomen.’
De afgelopen periode hebben in de zorg digitale oplossingen al een enorme vlucht genomen. Om de enorme druk die nu op de zorg rust enigszins te verlichten, moeten we dit verder omarmen. En inzetten. Neem bijvoorbeeld de zorgplanningsapp. Deze wordt door het Martini Ziekenhuis en de Rijksuniversiteit Groningen ontwikkeld.1
De app genereert afsprakenschema’s waarbij zoveel mogelijk patiënten kunnen worden gezien op een dag. Maar tegelijkertijd zorgt de app ervoor dat het aantal patiënten dat gelijktijdig moet wachten zo laag mogelijk wordt gehouden.
Ook bestaan er al apps die zich richten op het verbeteren van een gezonde levensstijl. De uitdaging is om deze te koppelen aan ‘patiënt diagnose-tools’ en de ziekenhuisdatasystemen. Maar alleen met diverse slimme apps ben je er natuurlijk niet. Ze zijn maar een van de vele digitale oplossingen die nu in opkomst zijn en die kunnen helpen om de druk van de zorg te halen. Zo kan het helpen om veel meer consulten digitaal plaats te laten vinden. Een goede ontwikkeling daarbij is dat videobellen met patiënten en de eerste afspraak op afstand nu mogen worden gedeclareerd.
Deze manier van werken kan worden versterkt door het gebruik van digitale coachingprogramma’s voor artsen en patiënten. Daarmee kunnen artsen op afstand monitoren hoe ziekte- en behandelprocessen verlopen. Terwijl patiënten kunnen bijhouden wat de status van behandeling is. Denk aan de kwaliteit van leven. Ze kunnen deze zelfs verder verbeteren met hulp van praktische, digitale ondersteuning op het gebied van bijvoorbeeld vermoeidheid of het aanleren van een gezonde(re) levensstijl.
Met deze ontwikkelingen stijgt ook de behoefte aan de inrichting van veilige datasystemen waarin alle gegevens van patiënten - die digitaal worden verzameld - kunnen worden opgeslagen, geanalyseerd en gedeeld met verschillende afdelingen en andere ziekenhuizen. Sowieso is de behoefte aan datacollectie door corona toegenomen. Wereldwijd werken wetenschappers - waaronder die van Pfizer - keihard aan de ontwikkeling van vaccins en behandelingen tegen het coronavirus. En daarvoor is veel kennis over het coronavirus én veel patiëntendata nodig. ‘Connecting the dots’ om sneller inzichten te krijgen die op hun beurt weer resulteren in snellere behandelingen.
‘Als er een ding is dat de coronacrisis geleerd heeft, dan is het dat we ervaren hebben hoe kwetsbaar ons gezondheidszorgsysteem is.’
Kortom, de coronacrisis heeft ons geleerd dat we veel meer moeten investeren in virusonderzoek én het verzamelen van internationale, uniforme patiëntengegevens in solide data-informatiecentra. Mooi nieuws is dat de Federatie van Medisch Specialisten heeft aangekondigd zo’n database te gaan bouwen voor corona. Met behulp van AI (artificial intelligence) zullen deze data ook worden geanalyseerd.2
Maar na de coronacrisis mag wetenschappelijk onderzoek zich niet beperken tot alleen patiëntenstudies. Er moet ook intensief gekeken worden naar gegevens over de overdracht van virussen en naar de impact van de crisis in algemene zin. Want als er een ding is dat de coronacrisis geleerd heeft, dan is het dat we ervaren hebben hoe kwetsbaar ons gezondheidszorgsysteem is.
Laten we daarom met alle zorgpartijen samen - van patiënten, ziekenhuizen, patiënten, geneesmiddelbedrijven, zorgverzekeraars tot overheid - zorgen dat de digitale stroomversnelling waarin we nu zitten, blijft doorgaan. Zodat we ons zorgsysteem weer in balans krijgen en tegelijkertijd voorkomen dat we een volgende keer nóg harder worden getroffen bij een nieuwe gezondheidscrisis.
