Artritis psoriatica, wat is het?
Leestijd: 4 minuten
Misschien behoor jij tot de vijf tot tien procent van de mensen met psoriasis, die van hun arts te horen hebben gekregen dat er behalve psoriasis ook sprake is van artritis. Je hebt artritis psoriatica, afgekort PsA. Een vorm van reuma met een grillig verloop... Zeker in het begin kan er veel op je af komen. Daarom proberen we je uit te leggen wat PsA nu precies is, hoe het ontstaat en welke klachten je kunt krijgen.
Wat is artritis psoriatica (PsA)
Artritis psoriatica (PsA) is een vorm van ontstekingsreuma die voorkomt bij mensen met de huidziekte psoriasis. Artritis psoriatica komt even vaak voor bij mannen als bij vrouwen. Meestal start PsA met psoriasis, maar bij een kleine groep mensen beginnen de gewrichtsklachten voordat de huidaandoening zich openbaart.
PsA is een chronische ziekte. Dat wil zeggen dat de aandoening langer dan 3 maanden duurt en meestal niet meer overgaat. Artritis psoriatica veroorzaakt huidproblemen (psoriasis) en gewrichtsklachten (artritis).
Psoriasis
Psoriasis is een huidaandoening. Bij psoriasis worden sneller dan normaal nieuwe huidcellen geproduceerd; in plaats van om de 3 tot 4 maanden worden je huidcellen nu om de 3 tot 7 dagen vervangen. Dit veroorzaakt een opstapeling van huidcellen en hierdoor ontstaan verdikte, zilverkleurige vlekken op je huid. De bekendste vorm van psoriasis is psoriasis vulgaris. Hierbij wordt je huid rood en gaat deze erg schilferen.
Meestal is dit de huid aan de buitenkant van je ellebogen en knieën, je hoofdhuid (beginnend bij de haargrens) en je huidplooien. Maar het kan ook voorkomen bij je navel, bilspeet en op je handpalmen en voetzolen.
Er is ook een vorm van psoriasis (psoriasis unguum) waarbij putjes in je nagels ontstaan en bruine verkleuringen onder je nagel.
Artritis
Artritis betekent gewrichtsontsteking. Bij artritis psoriatica komen de ontstekingen meestal voor in de gewrichten van je armen of benen, zoals je handen, voeten, ellebogen of knieën. Soms komen gewrichtsontstekingen van één (of meerdere) vingers of tenen voor. Je vingers en tenen zien er dan uit als een soort worst, dat wordt ‘dactylitis’ genoemd. De gewrichtsontsteking bij PsA kan ook onder aan je rug zitten, in het bekken, of op de plaats waar je ribben aan je borstkas vastzitten. Ook in de botaanhechtingen kunnen ontstekingen voorkomen, bijvoorbeeld in je achillespees.
Spondyloartritis
Artritis psoriatica is een vorm van spondyloartritis. Spondyloartritis is een verzamelnaam voor een groep reumatische aandoeningen met een aantal gemeenschappelijke kenmerken, zoals ontstekingen in je bekken, je wervelkolom en/of gewrichten van je armen of benen. Spondyloartritis komt vaker voor binnen sommige families en bij dragers van het gen HLA-B27. Erfelijke aanleg speelt dus een rol bij het krijgen van deze aandoening.
Er zijn twee soorten spondyloartritis: axiale spondyloartritis (axiale SpA) en perifere spondyloartritis (perifere SpA). Bij perifere spondyloartritis raken vooral de grote gewrichten in je armen of benen ontstoken. Artritis psoriatica is een vorm van perifere spondyloartritis. Bij axiale spondyloartritis heb je vooral klachten aan je bekken en wervelkolom. De ziekte van Bechterew is de bekendste vorm van axiale spondyloartritis.
Hoe ontstaat artritis psoriatica?
PsA is een vorm van reuma. Reuma is een verzamelnaam voor ongeveer 200 aandoeningen. Veel van deze aandoeningen veroorzaken problemen aan of rondom gewrichten.
Ondanks veel onderzoek is nog niet bekend waardoor artritis psoriatica wordt veroorzaakt. Het is wel zeker dat bepaalde witte bloedcellen ermee te maken hebben, deze worden de T-lymfocyten en de macrofagen genoemd. Deze T-lymfocyten zijn belangrijk voor je afweersysteem. De T-lymfocyten en macrofagen hebben de taak om in je lichaam alles wat niet ‘eigen’ is op te sporen en te bestrijden. Ze zorgen er dus voor dat je niet ziek wordt, als je bijvoorbeeld bacteriën en virussen in je lichaam krijgt. Bij artritis psoriatica werkt dit afweersysteem niet goed. De T-lymfocyten en macrofagen vallen alles aan, dus ook wat wel ‘eigen’ is. Dit wordt een auto-immuunziekte genoemd.
Genetisch overdraagbaar
Onder een microscoop is te zien dat de T-lymfocyten en macrofagen van mensen met PsA overactief zijn. In de ontstoken gewricht en in de huidschilfers zitten veel T-lymfocyten en macrofagen. Artritis psoriatica is genetisch overdraagbaar. Dit betekent dat het vaak voorkomt bij meerdere leden uit een familie. Iemand met PsA kan dit overdragen aan zijn of haar kinderen. Maar er zijn ook mensen die een genetische aanleg hebben voor artritis psoriatica maar waarbij de ziekte uiteindelijk niet doorbreekt.
Artritis psoriatica verloopt bij iedereen anders
Het verloop van artritis psoriatica is niet te voorspellen. Periodes waarin iemand veel klachten heeft, worden afgewisseld met periodes waarin de ziekte rustiger is of door medicijnen zelfs tot stilstand komt. PsA verloopt bij iedereen anders. Er is ook geen samenhang tussen de huidklachten en de gewrichtsklachten: de ene keer staan de gewrichtsklachten op de voorgrond, terwijl op een ander moment de huidklachten je het meeste last kunnen bezorgen.
PsA uit zich op verschillende manieren
PsA uit zich op verschillende manieren. De volgende klachten komen het meest voor:
Wat merk je van artritis psoriasis?
-
Pijn, zwelling en stijfheid
Beschrijving tonenAls je PsA hebt kan je ontstekingen krijgen in de gewrichten van je vinger, teen, enkel, knie, pols, elleboog, rug en/of nek, waardoor deze pijnlijk, opgezwollen en stijf zijn. Vooral ’s ochtends, of na lange tijd in dezelfde houding zitten, kunnen je gewrichten stijf en pijnlijk zijn.
-
Vermoeidheid
Beschrijving tonenVermoeidheid is een vaak voorkomende klacht van PsA. Het kan zich zowel psychisch als lichamelijk uiten en kan erg overheersend zijn. Vaak zijn er meerdere factoren die je vermoeidheid veroorzaken en in stand houden. Zo kan vermoeidheid een direct gevolg van de ziekte zijn, maar het kan ook een bijwerking van je medicatie zijn. Pijnklachten kunnen er ook voor zorgen dat je niet goed slaapt, waardoor je vaak moe bent.
-
Peesontsteking
Beschrijving tonenAls patiënt met artritis psoriatica kan je last hebben van ontstekingen van je pezen of peesaanhechtingen. Dit geeft veel pijn zonder dat er iets te zien is aan de buitenkant. Als je peesaanhechtingen ontstoken zijn, voel je vooral pijn op de plaats waar de pees vastzit aan het bot.
-
Oogontsteking
Beschrijving tonenSommige mensen met artritis psoriatica krijgen een oogontsteking (uveitis). Deze oogontsteking heeft vaak een sluimerend en chronisch beloop en geeft niet altijd klachten. Bij chronische oogontsteking kunnen complicaties ontstaan, zoals staar, glaucoom (hoge oogdruk) en verklevingen tussen de iris en de ooglens. Bij artritis psoriatica is het dus belangrijk om vroegtijdig te screenen op mogelijke oogontstekingen.
PsA is helaas nog niet te genezen, maar klachten kunnen grotendeels worden opgevangen en eventuele (verdere) beschadiging van de gewrichten kan worden voorkomen.
Wil je weten waar je in het dagelijks leven tegenaan kunt lopen als je reuma hebt en hoe je daarmee kan omgaan? Lees hier meer over leven met reuma.
Bronnen:
Meer lezen over artritis psoriatica
Meer info
-
Gezond leven
Gezondheidstips voor alle leeftijden
Gezond zijn en blijven is ons grootste goed. Op elke leeftijd zijn er dingen die je zelf kunt doen om aan je eigen gezondheid te werken. Of je nu tiener of gepensioneerd bent. We hebben een aantal tips voor je op een rijtje gezet.
-
Preventie
Stijging van het aantal huidkankerpatiënten
Het aantal kankerpatiënten in Nederland blijft stijgen. Deels omdat kanker eerder wordt ontdekt via bevolkingsonderzoeken. Maar ook zijn er kankersoorten die steeds meer voorkomen. Onderzoekers maken zich onder meer zorgen over de toename van het aantal – ook jongere – mensen met huidkanker. Met 15.836 patiënten was huidkanker in 2016 de meest voorkomende soort. Een jaar eerder was dat darmkanker.
-
Themadagen
Internationale dag van de Coeliakie
Tijdens de Internationale dag van de Coeliakie: vragen patiëntenorganisaties en maag-lever-darmartsen wereldwijd om meer aandacht en begrip voor coeliakie. Het is een zeldzame ziekte die van grote invloed kan zijn op het leven mensen die de aandoening hebben.
