Wat is tromboseprofylaxe?

Langdurig liggen of zitten risicofactor voor trombose

Als je in het ziekenhuis bent opgenomen met een acute medische aandoening, zoals hartproblemen, een ernstige infectie, een acute reumatische aandoening of ernstige ademhalingsproblemen, lig of zit je vaak lang stil. Bij langdurige (bed)rust stroomt je bloed trager. De kans op trombose, de vorming van bloedstolsels in je aderen, wordt daarmee groter.  

Ook loop je een verhoogd risico op trombose na een operatie. Bij heup- of knievervangende operaties loop je zelfs het meeste risico op veneuze trombo-embolie (VTE).  

Eigenlijk is VTE een overkoepelende term voor diep-veneuze trombose en een longembolie. Een diep veneuze trombose (of DVT) betekent dat zich een bloedklont heeft gevormd in een van de diepe aders. Bij longembolie ontstaat deze in de longen. VTE is voor een groot deel verantwoordelijk voor het sterftecijfer in ziekenhuizen.

Medicamenteuze tromboseprofylaxe

Als voorzorgsmaatregel om VTE te voorkomen geeft een arts medicamenteuze tromboseprofylaxe in de vorm van antistollingsmedicatie. Bij heup- en knieoperaties verlaagt dat de kans op VTE met ongeveer vijftig procent. Er wordt ook tromboseprofylaxe gegeven aan kankerpatiënten en nierdialysepatiënten.  

Dit gebeurt meestal met een eenmaal daagse onderhuidse injectie met een lage LMWH na een operatie. LMWH betekent in het Nederlands: laagmoleculair gewicht heparine. Laag moleculaire gewicht heparines zijn stoffen die ervoor zorgen dat in het bloed minder makkelijk stolsels ontstaan. 

In plaats van een laagmoleculair gewicht heparine kan ook tromboseprofylaxe worden gegeven in de vorm van zogenoemde DOAC’s: Directe Orale Anticoagulantia. Deze tabletten of capsules worden na de operatie gegeven en zorgen net als een onderhuids toegediende laagmoleculair gewicht heparine voor bloedverdunning.  

Mensen met bijvoorbeeld een gebroken heup die bedlegerig zijn en even op een operatie moeten wachten, krijgen tromboseprofylaxe voor hun operatie.  

Mechanische tromboseprofylaxe

Bij mensen die door gebruik van antistollingsmedicijnen groot risico lopen op ernstige inwendige bloedingen, kan een arts besluiten om in plaats van heparine, zogenaamde mechanische tromboseprofylaxe in te zetten. Bij mechanische tromboseprofylaxe maakt een arts geen gebruik van medicijnen, maar van steunkousen en Intermitterende Pneumatische Compressie. Dat laatste is een pompsysteem waarmee vocht uit je benen en armen wordt afgevoerd, ook met het doel om het risico op trombose te voorkomen.  

In de medische wereld wordt nog steeds volop onderzoek gedaan naar trombose en tromboseprofylaxe. Trombose is van de buitenkant niet in alle gevallen waar te nemen. En het vormen van een bloedprop in een bloedvat is ook niet altijd direct op te merken. 

De preventieve behandeling van trombose is medisch gezien erg lastig, daarom is het voor artsen belangrijk om de juiste afweging te maken tussen mechanische tromboseprofylaxe en/of medicamenteuze tromboseprofylaxe. Elk (academisch) ziekenhuis heeft hiervoor haar eigen rapporten en protocollen.