‘We zetten werk in als medicijn’

Minimale arbozorg voor miljoenen mensen

Ze bekijkt het eerst vanuit de patiënt. ’’Van de negen miljoen werkenden in Nederland, heeft bijna de helft geen of minimale toegang tot goede bedrijfsgezondheidszorg, omdat ze freelancer zijn, tijdelijke contracten hebben, flexwerker zijn of bijvoorbeeld een nul-urencontract hebben. Door deze minimale arbozorg, lopen al deze werkenden een stuk preventie en begeleiding mis.”

Wanneer alle werkenden in Nederland toegang zouden hebben tot goede arbozorg, kunnen veel werkgerelateerde aandoeningen beter aangepakt of zelfs voorkomen worden, meent Desiree. ’’Ziekmakende factoren op het werk worden te laat opgespoord en er wordt te weinig geïnvesteerd in beleid maken om werkgebonden aandoeningen te voorkomen.’’

Volwaardig lid van het behandelteam

’’Samenwerking tussen de reguliere zorg en bedrijfsgezondheidszorg komt ook de kwaliteit van de zorg ten goede,’’ vervolgt Desiree. Ze legt uit dat het Radboudumc dat als ‘best practice’ laat zien. ’’In de ziekenhuiszorg zagen zorgprofessionals dat mensen die een chronische aandoening hebben en nog in de werkzame leeftijd zijn, veel problemen hebben met werk en inkomen. Daar wilden we als ziekenhuis iets mee doen. Er is toen aan de bedrijfsartsen van de interne arbodienst, waar ik toen als bedrijfsarts werkte, gevraagd om dit te ontwikkelen.”

Dat werk een belangrijk onderdeel van het leven is, ook voor mensen met een chronische ziekte, begint volgens Desiree steeds meer door te dringen. ’’Werk zorgt voor inkomen, financiële zekerheid, zingeving, sociale contacten, structuur en afleiding van je ziekte. Weer gaan werken kan dus herstelbevorderend zijn.’’

Inmiddels maken in het Radboudumc vijf arbeidsgeneeskundigen, die elk gespecialiseerd zijn in een bepaalde patiëntengroep, deel uit van negen behandelteams. ’’We zijn volwaardig lid van het behandelteam en we behandelen vanaf diagnose mee op behoud van werk en inkomen. We zetten werk in als medicijn.’’
 

Korte lijntjes

Het grote voordeel van deelnemen aan het behandelteam is volgens Desiree het korte lijntje met de andere behandelaars. ’’We kunnen direct overleggen met de artsen en verpleegkundigen. En andersom kunnen zij dat ook met ons. De arbeidsgeneeskundige doet een intake en maakt een multifactoriële probleemanalyse. Daarin brengen we alle bevorderende en belemmerende factoren die een rol spelen voor werk en inkomen in kaart. En deze probleemanalyse speelt een rol in het behandeltraject.’’

Het behandelteam zit regelmatig met elkaar om de tafel. ’’Dan bespreken we het zorgplan én het werkplan.’’ En daarbij is Desiree, net als haar collega-arbeidsgeneeskundigen betrokken van diagnose tot op de werkvloer. ’’Als we in Nederland willen dat iedereen meedoet in de maatschappij en dat je ook met een ziekte of beperking moet kunnen werken, dan moet daar ook adequate zorg voor zijn. Daarom is bij ons tijdens het volledige behandeltraject werk een behandeldoel.’’

Desiree: ’’Op andere plekken in Nederland wordt ook aandacht besteed aan werk, maar wij zijn het enige ziekenhuis met klinisch arbeidsgeneeskundigen die onderdeel zijn van de zorg en waarbij dit is ingebed in de organisatie. Wij halen hiervoor de financiering uit projectgelden en via de raad van bestuur. Maar onze grootste opdracht is om ervoor te zorgen dat dit structureel gefinancierd gaat worden.’’

Maar dat is volgens de arbeidsgeneeskundige een grote uitdaging. ’’We hebben in Nederland het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, dat over de zorgverzekeringswet gaat. En we hebben het ministerie van Sociale Zaken dat gaat over de bedrijfsgezondheidszorg. Deze scheiding zorgt ervoor dat de samenwerking tussen die twee ministeries bij het dossier arbocuratieve samenwerking niet optimaal is, terwijl je dat in dit geval wel moet hebben. Dat arbeidsgerichte zorg nu niet is geïntegreerd in de reguliere zorg zit dus helemaal verankerd in het systeem.’’

Er komt volgens Desiree veel bij kijken om dat te veranderen. ’’Het overstijgt de grenzen van ziekenhuizen. De commerciële arbodienstverlening en bedrijfsgezondheidszorg kent andere geldstromen, verantwoordelijkheden en belangen. Arbeidsgerichte zorg als integraal onderdeel van de reguliere zorg vraagt om vernieuwing van het zorgstelsel, over het eigen domein heen durven kijken en keuzes maken in het belang van kwaliteit van leven van de individuele patiënt.’’ Maar het is niet onmogelijk. ’’Nergens in de wet staat dat je arbeidsgerichte zorg niet mag vergoeden vanuit de zorgverzekeringswet.’’
 

Politiek

Desiree zet zich als een boegbeeld in om landelijk de brug te slaan tussen zorg en arbeid. Om dit onderwerp ook op de politieke agenda een prioriteit te maken, heeft Desiree namens het Radboudumc de handen ineengeslagen met de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties (NFK), LAN, de Patiëntenfederatie Nederland en de Vereniging voor Mensen met Constitutioneel Eczeem (VMCE), onder de naam Samenwerkende Organisaties Arbeid & Gezondheid. Op maandag 7 maart 2022 gaan deze samenwerkende partijen bij de Tweede Kamer op bezoek voor een dialoogsessie.

Tijdens dit event, dat wordt ondersteund door geneesmiddelenbedrijven Pfizer en Abbvie, staat de impact van leven met en na een ziekte of aandoening op werk centraal. Desiree vertelt over haar werk als arbeidsgeneeskundige in een behandelteam en geeft een inkijkje in de ‘best practice’ van het Radboudumc.

Vriendelijk, maar met een vuist op tafel - ‘we zijn hier al zo lang mee bezig’ - zal Desiree aan de Kamerleden uitleggen waarom werk en gezondheidszorg zo nauw met elkaar verbonden zijn en wat de noodzaak is van structurele financiering voor het inbedden van arbeidsgerichte zorg in de reguliere gezondheidszorg. ’’Er moet nu echt wat gebeuren.’’ Ze voegt er lachend aan toe: ’’Action, action, action.’’