Voor werknemers: werken als je ziek bent

Waarom is werk goed voor je? 

Werken is gezond en kan zelfs functioneren als medicijn. Diverse onderzoeken tonen aan dat werken bijdraagt aan een goede lichamelijke en geestelijke gezondheid. Dat komt onder meer doordat werken structuur en ritme geeft aan je leven. Daarnaast biedt werk sociale contacten en mogelijkheden om jezelf te ontwikkelen en werken geeft je het gevoel dat je meedraait in de samenleving.  

Het hebben van een chronische ziekte hoeft het leiden van een actief leven niet in de weg te staan. Niet iedereen die ziek is en werkt, voelt zich ongezond of beperkt.

Uit onderzoek onder mensen met een lichamelijke beperking, door een chronische darmontsteking (Inflammatory Bowel Disease/IBD) of een chronische longziekte (bijvoorbeeld Chronic Obstructive Pulmonary Disease/COPD), blijkt dat 74 procent tevreden is met zijn of haar werk. Het gros (75 tot 85 procent) is tevreden over het contact met collega’s en leidinggevenden en voelt zich ook gelijk behandeld.  

Bij de mensen met kanker ligt dit anders. Collega’s, leidinggevenden en werkgevers krijgen van hen het rapportcijfer 5,4 voor begrip voor de late gevolgen van kanker, zoals vermoeidheid, concentratieproblemen en psychische klachten: klachten die van buitenaf minder zichtbaar zijn. 

Wat is het probleem van de patiënt? 

Steeds meer mensen die werken, hebben een chronische of ernstige ziekte. Zeker nu mensen steeds ouder worden en langer doorwerken. Vrijwel alle bedrijven krijgen vroeg of laat chronisch zieke werknemers in dienst. Veel mensen die ziek zijn, zijn blij dat ze kunnen werken. Toch ervaart 40 procent regelmatig of voortdurend problemen tijdens het werk. Bij mensen met kanker ligt dat percentage zelfs op 61 procent. 

Chronische zieken hebben minder vaak betaald werk

Chronisch zieken hebben minder vaak betaald werk dan mensen die niets mankeren. Ook werken ze minder uur per week: gemiddeld 25 uur per week, waar ‘gezonde’ werknemers 34 uur per week werken. Daarnaast zijn ze vaker en langer ziek. Veel mensen met een chronische aandoening ervaren hun eigen werksituatie als ‘problematisch’. 

Van de chronisch zieken die niet werken, zou een vijfde graag een betaalde baan willen hebben. Van hen is alleen een op de drie volledig arbeidsongeschikt verklaard. 

Iets meer dan de helft (55 procent) van de mensen die ziek en werkeloos zijn, heeft moeite met het vinden van werk. Maar een op de vijf werkzoekenden zegt wel goed op de hoogte te zijn van alle mogelijkheden om te werken met een chronische ziekte. 

Een lager inkomen en meer gezondheidskosten

Mensen met een chronische ziekte of beperking hebben een lager inkomen dan de algemene bevolking. Gemiddeld bedroeg het besteedbaar inkomen in 2011 1427 euro per maand (berekend voor een eenpersoonshuishouden). 

Daarentegen hebben ze vaak extra uitgaven van hun gezondheid. Een kwart moest in 2012 zijn spaargeld aanspreken om rond te komen, of maakte schulden.

Niet meer, maar langer verzuim

Mensen die ziek zijn en werken, melden zich niet veel vaker ziek dan mensen die niets mankeren. Wel zijn mensen met een chronische aandoening of ernstige ziekte die zich ziekmelden, vaak langer thuis. In 2010 waren (chronisch) zieke werknemers gemiddeld 31 dagen thuis, gezonde werknemers waren dat 14 dagen. 

Waarom het goed is om te vertellen dat je ziek bent 

Of je nu werkt of werkzoekende bent: je hoeft niet aan je (potentiële) werkgever te vertellen dat je ziek bent. Maar het is wel verstandig. Want als je werkgever het weet en je door je aandoening bepaalde werkzaamheden minder goed kunt uitvoeren, dan kan hier rekening mee worden gehouden.  

Open praten over je chronische aandoening of ernstige ziekte kan er ook voor zorgen dat je leidinggevende begrip toont. Samen met jou kan er naar oplossingen worden gezocht voor de problemen waar je tegenaan loopt. Het is altijd beter om te focussen op mogelijkheden in plaats van beperkingen.

Wat kun je zelf doen als werknemer?

Praat zelf proactief over je ziekte. Praat over je werk met je werkgever en je behandelaar. Het is goed om al tijdens het eerste gesprek met je arts over je werk te praten. Van de mensen met kanker geeft 54 procent in onderzoek aan dat het écht heeft geholpen om direct over de gevolgen van de kankerbehandeling voor hun werk te praten. 

Maak goede afspraken met je werkgever over bijvoorbeeld wanneer je werkt, wat je doet en waar. Maak ook afspraken over op welk moment er aan collega's meer wordt verteld over jouw situatie. Vertel jij dat of jouw werkgever? Bespreek verder heel duidelijk welke aanpassingen er moeten worden gedaan aan je werkzaamheden, werktijden, pauzes of werkplek. 

Als je (even) niet kunt werken, blijf dan voortdurend met je werkgever in gesprek. Zo blijf je betrokken bij je werk en is de kans op uitval minder groot. Ook verloopt hierdoor het weer opbouwen van je werk sneller.  

Er is een gesprekshulp die je kan helpen voor het voeren van een gesprek met je zorgverlener of werkgever. Je kunt hem downloaden via deze link.

Geef je werkgever informatiemateriaal over je ziekte of breng hem in contact met iemand die deze informatie kan bieden.

Kijk samen naar mogelijkheden voor bijvoorbeeld coaching op de werkplek. Om het werk bijvoorbeeld weer te leren opbouwen of anders in te vullen.