‘Haal informatie over vaccinatie uit betrouwbare bronnen’

Met twee schaartjes knippen de viroloog en Marc Kaptein, medisch directeur van Pfizer het lint door voor de ingang van de tentoonstellingsruimte van de expositie 'Vaccineren: Ja!/Nee?'.

Voor de opening van de expositie, die door het Natuurhistorisch Museum Rotterdam is geproduceerd in samenwerking met de afdeling Viroscience van het Erasmus MC en financieel is ondersteund door Pfizer,  het Stichting Elise Mathilde Fonds, HollandBio en de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen, houdt De Zwart een kort verhaal voor de genodigden die bij de opening aanwezig zijn.
 

‘Geheugencellen’ van het afweersysteem

Hij merkt op dat de mazelen soms ten onrechte als onschuldige kinderziekte wordt gezien. ’’Van de mazelen hebben wij sinds de jaren ’70 nauwelijks meer last, sinds de introductie van het vaccin ertegen in het Rijksvaccinatieprogramma zit. In andere delen van de wereld is het nog een veelvoorkomende, nare ziekte.’’

Wat je door middel van vaccinatie doet, is dat je ‘geheugencellen’ van het afweersysteem die in bloed en weefsels zitten, laat kennismaken met een virus zonder dat je ziek wordt, legt De Swart uit. Zodat het afweersysteem het virus zich bij een nieuwe ontmoeting herinnert en actief aan de slag gaat om het op te ruimen.

Degene die dit tegen het eind van de 18e eeuw ontdekte, was Edward Jenner, uitvinder van het koepokvaccin. Het woord vaccin is ook afgeleid van het Latijnse woord voor koe: vacca. ’’Bijzonder is dat het vaccinatiedebat in die tijd ook al werd gevoerd,’’ vertelt de viroloog terwijl hij spotprenten uit die tijd laat zien.
 

Debat over het hpv-vaccin

‘Zorg wel dat je informatie uit betrouwbare bronnen haalt’

"De bescherming tegen baarmoederhalskanker met een HPV-vaccinatie is rond de 70%.¹ Veel gevallen van baarmoederhalskanker zijn te voorkomen door meisjes en jongens te vaccineren tegen het HPV-virus", vervolgt hij. ’’Ik zou mezelf niet kunnen aankijken als ik mijn dochters deze bescherming zou onthouden.’’

De medisch directeur vindt het echter belangrijk dat mensen een persoonlijke keuze maken op het gebied van vaccinatie. ’’Maar haal informatie over vaccinatie uit betrouwbare bronnen.’’

Levens gered

Hij wijst op het onderzoek van Maarten van Wijhe, promovendus van de Universiteit Groningen waaruit blijkt dat door invoering van het Rijksvaccinatieprogramma sinds 1953 tussen de 6000 en 12.000 levens zijn gered. ’’Ook het aantal gemelde ziektegevallen is sterk verminderd: vijftig procent voor rode hond en wel negentig procent voor polio.’’

De medisch directeur vervolgt: ’’Al meer dan een eeuw is Pfizer betrokken bij de ontwikkeling van vaccins om ernstige ziekten te helpen voorkomen. En ook met de blik op de toekomst gericht, blijven wij ons inzetten voor nieuwe vaccins. Zo werken wij iedere dag aan echte doorbraken die de levens van patiënten veranderen.’’

Maar ook zijn er voorwerpen te zien die in vroegere tijden werden gebruikt voor het vaccineren van mensen. Zelfs het persoonlijk vaccinatieboekje van museumdirecteur Kees Moeliker ligt ertussen. ’’Dat bleken mijn ouders nog te hebben,’’ vertelt hij met een glimlach.

Zijn eigen ouders hebben nooit gedubd over het al of niet inenten van de kleine Kees. ’’Je kreeg een oproep voor een prik en ging gewoon.’’

Zelf heeft hij ook nooit getwijfeld over de vaccinatie van zijn eigen kroost. ’’Ik denk dat het belangrijk is dat je je laat leiden door feitelijke wetenschappelijke informatie.’’
 

Symbolisch voor het maken van een gedegen keuze is het Jenga-spel

Moeliker hoopt dan ook net als viroloog Rik de Swart dat de expositie twijfelaars kan helpen bij het maken van een overwogen keuze. Symbolisch voor het maken van een gedegen keuze is het Jenga-spel dat mensen aan het einde van hun bezoek kunnen spelen, met rode en blauwe blokjes.

Een verwoede strijd

De ene speler doet zich voor als voorstander van vaccinatie en speelt met blauw en de tegenstander speelt met rood. De voorstander moet telkens een blauw blokje onderuit de toren plaatsen en er boven op leggen. Terwijl de tegenstander telkens twee rode blokjes uit de stapel moet halen.

Een kind en een volwassen bezoeker spelen tegen elkaar. Een klein groepje bezoekers verzamelt zich om hun verwoede strijd te volgen. Pas na een hele lang tijd valt de stapel om.

Beide spelers lachen. Voor het kind is het slechts een spel. Maar bij de volwassen speler valt een kwartje. ’’De blokjes in de toren geven weer hoe ingewikkeld het vaccinatiedebat is. En hoe lang je erover kunt discussiëren,’’ zegt ze bedachtzaam, om met een lach te besluiten. ’’Dat zag je nu wel.’’