‘Dankzij geneesmiddelen is echt veel veranderd’
Leestijd: 2 minuten
24 januari 2019 - Studenten laten luisteren naar én discussiëren met experts zoals Marc Kaptein, medisch directeur van Pfizer over de zorg van de toekomst. Dat is het doel van het evenement ‘Your Future in Health’ van de Young Innovators of Medicines, de jongerentak van de Vereniging Innovatieve Geneesmiddelen. Deze week was de eerste editie in Amsterdam.
De eerste spreker is Hans van Snellenberg.
Hij heeft de zaal meteen in zijn greep met zijn verhaal over de Hartwig Medical Foundation waar hij directeur van is en die een landelijke databank genereert met daarin het DNA-data van tumoren.
Met het idee dat als je het DNA van tumoren van veel patiënten ontrafelt en de relatie legt met het effect van een bepaalde behandeling, je beter kunt voorspellen welke behandeling het beste aanslaat bij een patiënt.
Wat als je al tien procent beter kunt voorspellen of een behandeling werkt?
Hij vertelt dat Nederland 120.000 kankerpatiënten telt, waarvan er 40.000 uitgezaaide kanker hebben. ’’In 2015 gaven we ruim 410 miljoen euro aan dure oncolytica/kankermedicijnen uit.’’
Maar niet al die middelen zijn even effectief voor elke patiënt, stelt Van Snellenberg. Dat leidt tot overbehandeling met vaak veel bijwerkingen voor de patiënt. Wat zou er gebeuren als je al tien procent beter kunt voorspellen of een behandeling werkt. Dan behandel je 4.000 patiënten beter, met hogere kwaliteit van leven en zou je al zo’n 40 miljoen aan overbehandeling kunnen besparen.’’
De eerste resultaten uit meer dan 50 onderzoeken die op basis van de Hartwig database lopen, zijn hoopgevend en tonen voor uitbehandelde patiënten nog in 18% gevallen een behandeloptie.
Enorme uitdaging
Volgens Esmé Lighaam, medisch adviseur bij geneesmiddelenbedrijf AstraZeneca kunnen mensen met diabetes in de toekomst steeds persoonlijkere behandelingen krijgen, dankzij nieuwe onderzoeksmethodes en de verzameling van big data.
Zij benadrukt echter ook het belang van beter gevulde databanken. ’’Het verzamelen van data is qua wetgeving heel ingewikkeld,’’ zegt ze. ’’Dat maakt het optimaal gebruik van al deze data een enorme uitdaging.
Kosten en opbrengsten van geneesmiddelen
Personalised medicines zijn goed voor patiënten. Er hangt echter wel een prijskaartje aan, erkent gezondheidseconoom Marc Pomp vervolgens op zijn beurt.
Maar minder hoog dan veel studenten in de zaal die Pomp polst, blijken te denken. ’’Maar zo’n 10 procent van het zorgbudget wordt aan geneesmiddelen uitgegeven. Hiervan gaat ongeveer 4 procent naar dure geneesmiddelen.’’
De gezondheidseconoom noemt het een fabel dat dure geneesmiddelen de zorg onbetaalbaar maken. ’’In 2007 gaven we drie procent van de zorguitgaven uit aan geneesmiddelen die meer dan duizend euro per jaar kosten. In 2022 zal dat stijgen naar vijf procent. Maar de grootste stijging van de zorguitgaven komt ten rekening van de verpleeghuizen.’
Er is maar een hele kleine groep écht dure geneesmiddelen, die meer dan 50.000 euro per patiënt per jaar kosten, benadrukt Pomp.
’’Fabel twee is dat er excessieve winst wordt gemaakt op geneesmiddelen. Het rendement van investeringen in de farma bedroeg in 2018 slechts 1,9 procent, blijkt uit onderzoek van Deloitte.’’
‘Er moet een prikkel zijn om geneesmiddelen te gaan ontwikkelen’
Wel een feit is dat hogere winsten leiden tot meer innovatie, volgens de gezondheidseconoom. ’’Dit laat ieder onderzoek zien. Het is een fabel dat je straffeloos de prijzen van medicijnen sterk kunt verlagen. Er moet een prikkel zijn om geneesmiddelen te gaan ontwikkelen.’’
De laatste spreker van de bijeenkomst is Marc Kaptein, medisch directeur van Pfizer. Hij zegt dat het in het publieke debat vaak gaat over geneesmiddelkosten. ’’Maar in de afgelopen jaren is er dankzij geneesmiddelen echt heel veel veranderd. Jongeren met jeugdreuma kunnen nu bijvoorbeeld anders dan vroeger een normaal leven leiden.’’
Zoeken naar oplossing
In de academische ziekenhuizen worden volgens Kaptein veel relatief dure geneesmiddelen gebruikt. Daar lopen de uitgaven ook op. Daar moet dan ook een oplossing voor worden gezocht, vindt hij.
’’Vooral ook omdat de introductie van nieuwe (kanker)geneesmiddelen leidt tot betere overleving. Dat komt niet alleen door betere bestraling of beter opereren. De opbrengsten van geneesmiddelen zijn heel significant. De resultaten zijn er. Precies daarom sta ik ’s ochtends op om te gaan werken.’’
