Waarom therapietrouw belangrijk is
Als je elke dag medicijnen gebruikt, dan is het toch niet zo erg als je het een keertje vergeet? Het tegendeel is waar. Therapietrouw is ontzettend belangrijk bij medicijngebruik. Maar waarom is dit zo? En wat is therapietrouw eigenlijk?
Wanneer we het hebben over therapietrouw, dan bedoelen we daarmee het opvolgen van adviezen van je zorgverlener. Vaak gaan die over je medicijnen. Maar ze kunnen ook gaan over een dieet dat je moet volgen of een verandering van je levensstijl.
Stel, je gebruikt groeihormoon en je hebt met je arts afgesproken dat jij dat elke avond voordat je gaat slapen injecteert. Dan ben je volledig therapietrouw wanneer je dit ook echt elke avond doet. Wanneer je af en toe de volgende ochtend injecteert, of soms zelfs een dosis overslaat, ben je therapieontrouw.
Oeps, vergeten!
Gebruik jij medicijnen en denk je nu: ‘oeps, ik vergeet mijn medicatie ook wel eens’? Dan ben je zeker niet de enige. Uit onderzoek van apothekersorganisatie KNMP blijkt dat één op de vier mensen die langdurig medicijnen gebruikt zich niet aan zijn voorgeschreven behandeling houdt. Dit komt voor bij alle aandoeningen.
Allerlei oorzaken therapieontrouw
Er zijn allerlei oorzaken waarom mensen hun medicijnen niet of te laat innemen. Omdat ze er simpelweg niet aan denken. Maar soms kiezen mensen er bewust voor om hun medicatie niet in te nemen. Ze kunnen bijvoorbeeld bang zijn voor bijwerkingen of hoge kosten. Ook begrijpt niet elke patiënt even goed waarom het belangrijk is om een behandelplan trouw te volgen. Verder kunnen een behandelschema of de gebruiksaanwijzing te ingewikkeld zijn. Ook het nemen van een verkeerde dosis of het op een verkeerde manier gebruiken van een geneesmiddel vallen onder therapieontrouw.
Grote gevolgen
Helaas kan therapieontrouw grote gevolgen hebben. Voor jezelf en voor je aandoening. Je klachten kunnen verergeren als je je medicijnen niet goed gebruikt. Ook kun je last krijgen van bijwerkingen. Wist je dat er jaarlijks duizenden mensen in het ziekenhuis worden opgenomen door het verkeerd gebruik van geneesmiddelen? Het heeft daarom, naast gevolgen voor de patiënt, ook consequenties voor de hele zorgsector in de vorm van flink wat extra zorgkosten.
Vaak onderschatten artsen hoe trouw de patiënten hun behandeling volgen.
Wat kun je hieraan doen? Artsen kunnen bijvoorbeeld een rol spelen bij het vergroten van therapietrouw bij hun patiënten. Vaak onderschatten zij hoe trouw de patiënten hun behandeling volgen. Het is belangrijk dat artsen een duidelijke uitleg geven aan hun patiënten over hun aandoening en hun behandeling. Als een patiënt beter begrijpt waarom hij een bepaalde behandeling volgt en hoe deze inwerkt op zijn aandoening en lichaam, zal hij deze beter volhouden.
Ook apothekers kunnen helpen om de therapietrouw van mensen te vergroten. Zo kan een apotheker bij de eerste uitgifte van een geneesmiddel behalve de standaardtoelichting ook extra informatie meegeven over het gebruik ervan. Er zijn bijvoorbeeld allerlei digitale bijsluiters: duidelijke filmpjes over hoe je een medicijn op een goede manier gebruikt. En ook bij het ophalen van herhaalrecepten kan een apotheker mensen ondersteunen bij hun therapietrouw. Door bijvoorbeeld eenvoudige innameschema’s mee te geven.
Natuurlijk kunnen ook patiënten zelf werken aan hun therapietrouw. Zoveel redenen er zijn voor therapieontrouw, zoveel oplossingen zijn er ook.
Om de therapietrouw bij groeihormoongebruikers te vergroten, moet eerst duidelijker worden waarom zij therapieontrouw zijn. Daar is nog te weinig over bekend.
Onderzoek bij groeihormoongebruikers
Voor kinderen die groeihormoon gebruiken, is het vaak lastig om voortdurend therapietrouw te zijn. Dat blijkt uit onderzoek van Eva Spin. Voor haar studie farmacie onderzocht zij de therapietrouw van kinderen die groeihormoon gebruiken. Eva: ’’Bij jonge kinderen injecteren ouders het groeihormoon vaak. Maar als kinderen wat ouder zijn, gaan ze het zelf doen. Dan kan het gebeuren dat ze de prik af en toe vergeten of overslaan. Bijvoorbeeld omdat er een logeerpartijtje is. Soms zien kinderen ook tegen het prikken op.”
Het is belangrijk om groeihormoon dagelijks te injecteren. Bijvoorbeeld elke avond voor het slapengaan. Op die manier is de behandeling het meest effectief. Helaas merk je pas na langere tijd of je behandeling werkt en of je er ook door groeit. Eva’s onderzoek wijst uit dat artsen en apothekers slechts een topje van de ijsberg zien op het gebied van therapietrouw. ’’Zelfs als je van de apotheek weet dat de medicijnen op tijd zijn opgehaald, dan weet je nog steeds niet of ze ook op de juiste manier worden gebruikt. Je kunt het patiënten zelf vragen. Maar die geven soms een maatschappelijk gewenst antwoord. De drempel voor patiënten om eerlijk te zijn over hun therapietrouw of -ontrouw zou laag moeten zijn. Alles is bespreekbaar.”
Inzicht krijgen in therapietrouw
Er is via een patiëntenonderzoek gekeken naar therapietrouw bij groeihormoongebruikers. Een aantal kinderen dat groeihormoon gebruikt, hebben verteld wat zij belangrijk vinden als het om hun behandeling gaat en waar zij tegenaan lopen. De onderwerpen die de kinderen aandroegen, zijn in het onderzoek verwerkt.
Uiteindelijk verwachten we een beter beeld te krijgen van de therapietrouw van kinderen en volwassenen die groeihormoon gebruiken. Zodat er daarna mogelijk hulpmiddelen kunnen worden ontwikkeld om patiënten te helpen hun behandeling trouw te volgen.
Bronnen
-Onderzoeksrapport Eva Spin’ Optimizing therapy adherence in patients using once-daily or once-weekly growth hormone injections to improve treatment outcomes’ - Juni 2021
- Geneesmiddelen Bulletin Medische Hulpmiddelen
- https://www.knmp.nl/patientenzorg/medicatiebewaking/therapietrouw
- https://www.ntvg.nl/artikelen/therapietrouw-bepalende-factoren-en-mogelijkheden-ter-verbetering/volledig