Behandeling van borstkanker

Dat behandelplan wordt afgestemd op de kenmerken van jouw ziekte, zoals de tumorgrootte en groeisnelheid en andere factoren zoals hormoongevoeligheid en erfelijke belasting. Maar ook je persoonlijke situatie speelt een rol, zoals je geslacht, leeftijd, of je al in de overgang bent, of je een kinderwens hebt et cetera.
 

Verschillende behandelmogelijkheden

Er zijn behandelingen die ervoor zijn om de borstkanker te genezen. Maar er zijn ook behandelingen die bedoeld zijn om mensen met uitgezaaide borstkanker een zo lang en goed mogelijk leven te geven.

Verder zijn er zogenaamde adjuvante behandelingen en neo-adjuvante behandelingen. Adjuvante behandeling vindt plaats na een operatie, om eventueel resttumor weefsel  en micrometastasen te behandelen. Neo-adjuvante therapie vindt voor de operatie plaats om een, mogelijk agressieve, tumor te laten slinken en geschikt te maken voor operatieve verwijdering.

De meeste patiënten krijgen een combinatie van behandelingen, zoals operatie, bestraling en gebruik van medicatie.

Operatie

Vaak zul je een operatie ondergaan om de tumor uit je borst te verwijderen. Het kan zo zijn dat je hierna een andere behandeling krijgt, zoals chemotherapie om de kans te verkleinen op terugkeer van de ziekte en/of om uitzaaiingen te voorkomen.

Er zijn twee soorten operaties mogelijk: een borstsparende behandeling en een borstamputatie.

Het is niet altijd nodig je hele borst te verwijderen. Vaak kan een borstsparende operatie worden uitgevoerd. Daarbij wordt de tumor met wat gezond weefsel eromheen verwijderd. Een borstsparende operatie wordt (bijna) altijd gevolgd door radiotherapie ofwel bestraling.
 

Borstamputatie

Bij een borstamputatie wordt alle borstklierweefsel verwijderd. Bijna altijd wordt de borstspier gespaard.

De amputatie kan zonder borstreconstructie worden uitgevoerd. De overtollige huid, de tepel en de tepelhof worden dan verwijderd. Maar ook kan worden gekozen voor directe reconstructie. Dan wordt meteen een borst gevormd, door plaatsing van een prothese of met behulp van eigen lichaamsweefsel. Soms is het mogelijk de tepel en tepelhof te sparen. In het geval van een amputatie met reconstructie wordt de operatie uitgevoerd door een oncologisch chirurg en een plastisch chirurg samen.

Chemotherapie

Chemotherapie is een behandeling met medicijnen (antikankermedicijnen/cytostatica), die de groei en verspreiding van kankercellen tegengaan. Chemotherapie beschadigt of doodt kankercellen of verstoort hun celdeling. Daardoor verdwijnen of krimpen de tumor(en).

Vaak wordt een combinatie van geneesmiddelen gebruikt omdat de chemotherapie dan beter werkt.

Het kan zo zijn dat je chemotherapie krijgt na de operatie, als risico bestaat op al bestaande microscopische uitzaaiingen. Hoe jonger, hoe groter de kans op uitzaaiingen bijvoorbeeld is en ook bij hormoongevoelige tumoren wordt bijna altijd chemotherapie gegeven.

Maar het kan ook voorkomen dat je chemotherapie krijgt voor je operatie, omdat je een tumor hebt die eerst moet slinken.

Mensen die niet meer beter worden, kunnen ook chemotherapie ondergaan, bijvoorbeeld om ziekteprogressie te remmen en bijvoorbeeld ook om pijn van uitzaaiingen te verlichten.

Meestal krijg je chemotherapie via een infuus in je hand of onderarm. Het kan ook zijn dat je tabletten krijgt. De vorm waarin je het krijgt, hangt af van tumorkenmerken.

De behandelduur hangt af van allerlei factoren. Het kan dagelijks, wekelijks of maandelijks zijn. Meestal krijg je chemotherapie in cycli met daarbij tussendoor rustpauzes om je lichaam te laten herstellen.

Sommige vrouwen krijgen alleen hormoontherapie. Maar vaak wordt hormoontherapie gegeven na operatie, bestraling of chemotherapie. De behandeling zorgt ervoor dat microscopisch kleine kankercellen niet meer kunnen uitgroeien.
 

Palliatieve behandeling

Soms krijg je hormoontherapie als palliatieve behandeling wanneer er nog wel een tumor en/of uitzaaiingen zijn. Genezing is dan niet meer mogelijk. De hormoonbehandeling kan wel zorgen voor (langdurige) remming van de tumor en zelfs stilstand van de kanker.
 

Bestraling (radiotherapie)

Na een borstsparende operatie krijg je bijna altijd bestraling. Kankercellen delen sneller dan gezonde cellen. Hierdoor zijn ze gevoeliger voor bestraling. Hun DNA raakt sneller beschadigd en ze kunnen minder goed herstellen van de schade van straling dan gezonde cellen. De kankercellen kunnen daardoor niet meer delen en sterven af. Soms is radiotherapie ook nodig na borstamputatie.

Wanneer je linkerborst wordt bestraald, kan het zijn dat je tijdens de bestraling steeds korte periodes diep moet inademen en je adem dan even moet vasthouden. Op deze wijze wordt voorkomen dat je hart wordt beschadigd door de bestraling.
 

Doelgerichte therapie

Doelgerichte therapie is een behandeling met een geneesmiddel dat de groei en deling van kankercellen blokkeert door zich te koppelen aan specifieke moleculen (receptoren ofwel groeifactoren op of in de tumorcel) die nodig zijn voor de groei en overleving van de tumorcellen.

Deze medicijnen verspreiden zich via het bloed door je lichaam en kunnen zo op bijna alle plaatsen kankercellen bereiken. Doelgerichte therapie beschadigt gezonde cellen minder dan bijvoorbeeld chemotherapie. Daarom zijn de bijwerkingen meestal minder erg dan bij chemotherapie. Een ander woord voor doelgerichte therapie is targeted therapy.

Een behandeling met doelgerichte therapie bij borstkanker krijg je meestal in combinatie met chemotherapie en soms ook met hormonale therapie.

Behandeling bij uitzaaiingen

Bij ongeveer 1 op de 5 mensen met borstkanker worden op enig moment uitzaaiingen gevonden. Soms pas na jaren, soms direct.

Genezing van borstkanker is dan niet meer mogelijk. De behandeling zal zich richten op een ‘zo lang en zo goed mogelijk’ leven. Hoe lang dat is, hangt erg af van de eigenschappen van de tumor, de plaats van de uitzaaiingen en de verdere gezondheid van de patiënt en kan uiteenlopen van enkele maanden tot vele jaren.
 

Soms kan wachten de juiste behandelkeuze zijn

Afhankelijk van de klachten die een uitzaaiing van een tumor veroorzaakt of in de toekomst kan veroorzaken, wordt gezocht naar een passende behandeling.

Dit kan een hormoonbehandeling, bestraling of chemotherapie zijn. Soms kan afwachten tot klachten verergeren de juiste behandelkeuze zijn.
 

Wetenschappelijk onderzoek

Wanneer geen behandelingen meer mogelijk zijn voor jou, ben je uitbehandeld. In sommige gevallen kun je dan wel meedoen aan wetenschappelijk onderzoek.

In de laatste fase van het leven, de terminale fase, richt de behandeling zich meestal alleen nog op je klachten. Bijvoorbeeld het verminderen van pijn, misselijkheid, vermoeidheid en obstipatie.

Bijwerkingen en late gevolgen behandeling borstkanker

De verschillende behandelingen bij borstkanker brengen regelmatig bijwerkingen met zich mee. Soms krijg je er hier pas lange tijd na je behandeling last van.
 

Zwangerschap

Als je zwanger bent en borstkanker hebt, is meestal nog tijdens je zwangerschap een behandeling mogelijk.

Een operatie waarbij een tumor verwijderd wordt is veilig voor jou en je kind. Wel raden artsen een directe borstreconstructie meestal af, omdat elk extra uur opereren kan leiden tot complicaties.

Bestralen van de tumor is ook mogelijk. Maar radiotherapie is niet altijd veilig voor de baby. Daarom zal je behandelend arts je voorstellen om bestraling uit te stellen tot na bevalling. Ook hormoontherapie en immunotherapie dienen te worden uitgesteld tot na de bevalling.