Voor een kankerpatiënt is elke dag kostbaar!
Hopelijk zijn er voor het einde van het jaar effectieve vaccins tegen COVID-19 beschikbaar. Die zijn binnen een recordtijd van driekwart jaar ontwikkeld én goedgekeurd door de regelgevende instanties. Een fantastische prestatie … Maar wat zou je ervan vinden als deze vaccins nog bijna een jaar op de plank blijven voordat ze mogen worden gebruikt, vanwege allerlei procedures? Waarom vinden we het wél acceptabel dat dit gebeurt bij anti-kankermedicijnen?
De toegang voor patiënten tot nieuwe medicijnen tegen kanker is niet ideaal in Nederland. In Europa komen nieuwe medicijnen tegen kanker gemiddeld acht maanden later beschikbaar voor patiënten dan in de Verenigde Staten. Terwijl het belangrijk is dat je als patiënt zo snel mogelijk toegang krijgt tot een nieuwe behandeling die kan bijdragen aan je levenskwaliteit of je leven kan verlengen.1 Onlangs verschenen twee interessante onderzoeksrapporten, van EFPIA (de Europese koepelorganisatie van geneesmiddelbedrijven) en van hoogleraar Carin Uyl-de Groot, Erasmus School of Health Policy & Management.2,3 In beide rapporten wordt dezelfde conclusie getrokken. Nederlandse kankerpatiënten wachten soms (te) lang op nieuwe medicijnen, terwijl deze in het buitenland allang worden voorgeschreven.
Uit het onderzoek van professor Uyl-de Groot blijkt dat een nieuw medicijn tegen kanker in Europa na gemiddeld 403 dagen beschikbaar is. In de Verenigde Staten kan het na 161 dagen worden voorgeschreven. Omgerekend wachten Europese patiënten 242 dagen langer.
In haar rapport stelt professor Uyl-de Groot dat dit vooral komt doordat de EMA - die beoordeelt of een nieuw medicijn voldoende werkt én veilig is en in Europa beschikbaar mag komen - trager werkt dan de FDA, haar Amerikaanse evenknie. Ook bij zeer effectieve kankermedicijnen duren de EMA-procedures lang. Een duidelijke oorzaak hiervoor ziet de professor niet. Al valt het haar op dat veel tijd verloren gaat aan vragenrondes van de EMA richting de geneesmiddelfabrikanten.
Niet alleen de EMA werkt traag. Na goedkeuring door de EMA kan het ook in Nederland zelf lang duren voordat een nieuw kankermedicijn in gebruik wordt genomen. Eerst moet het CBG (College ter Beoordeling van Geneesmiddelen) beoordelen of een geneesmiddel effectief en veilig is voordat het een handelsvergunning verleent. Daarna moet het Zorginstituut Nederland bepalen of het in de basisverzekering wordt opgenomen. In Duitsland duurt het geven van toestemming gemiddeld 17 dagen en in Nederland 128 dagen.
Wat nog een jaar extra vertraging kan opleveren is de zogenaamde ‘sluis’ waarin de minister voor Medische Zorg kostbare, nieuwe kankermedicijnen kan plaatsen. Dan voert de overheid eerst prijsonderhandelingen met een geneesmiddelfabrikant, voordat het Zorginstituut Nederland zich over de vergoeding van een middel buigt.
Kortom, vertraging kan aan alle kanten ontstaan en een oplossing moet ook van diverse kanten komen. De EMA kan sneller werken en het CBG en het Zorginstituut tonen al goede inzet met de pilot die nu loopt waarbij ze hun procedures parallel aan elkaar laten verlopen.
Maar ook als Pfizer kunnen wij een bijdrage leven. Het is ook onze verantwoordelijk om alle onderzoeks- en vergoedingsprocedures zo soepel en snel mogelijk te laten verlopen, door op alle mogelijke manieren mee te werken en mee te denken.
Wij kunnen zorgen dat de onderzoeksdata dat we aanleveren voor de effectiviteit, veiligheid en kosteneffectiviteit van een nieuw medicijn zo duidelijk mogelijk zijn. Daarnaast kunnen wij eventuele aanvullende vragen nog sneller beantwoorden.
En ja, we begrijpen dat er soms kritisch naar prijzen van nieuwe innovatieve geneesmiddelen wordt gekeken. Maar ook Pfizer streeft naar zorg die voor iedereen toegankelijk is en naar verantwoorde, toekomstbestendige geneesmiddelenuitgaven. Ook wij hebben er niets aan als geneesmiddelen na jaren onderzoek niet ingezet kunnen worden.
Zo zijn wij in 2017 bijvoorbeeld de prijsonderhandelingen met de overheid over een medicijn voor mensen met uitgezaaide borstkanker ingegaan met een maatschappelijk aanvaardbare prijs die volgens ons relatief laag was in vergelijking met andere innovatieve kankerbehandelingen.
Dit zal eraan hebben bijgedragen dat deze ‘sluisprocedure’ maar zeven weken duurde, waarna het middel direct kon worden ingezet. Overigens werden voor die tijd al 550 mensen geholpen via een ‘compassionate use-programma’, waarbij artsen patiënten die niet konden wachten alvast kosteloos konden behandelen.
Dit zal eraan hebben bijgedragen dat deze ‘sluisprocedure’ maar zeven weken duurde, waarna het middel direct kon worden ingezet.
Op dit moment onderzoeken we - samen met andere geneesmiddelbedrijven, artsen en onderzoekers – of door middel van genetisch onderzoek op voorhand bepaald kan worden of groepen mensen baat hebben bij een bepaald (kostbaar) geneesmiddel. Zo hoeven patiënten geen onnodige behandeling te ondergaan en worden er geen onnodige geneesmiddelenuitgaven gedaan.
We ondersteunen daarnaast diverse projecten om de patiëntenzorg te verbeteren en zorg doelmatiger te maken. Van het opzetten van wereldwijde databanken om kennis over ziekten te verzamelen tot het voorkomen van de verspilling van dure medicijnen door het ontwikkelen van ‘slimme’ geneesmiddeldoosjes.
Verder kunnen we leren van de COVID-crisis. Alle zorgpartijen samen zijn dit voorjaar aan de slag gegaan met één doel. Zo snel mogelijk een coronavaccin vinden, ontwikkelen, goedkeuren en voor de samenleving beschikbaar maken.
De medische noodzaak om dit ook voor kankerpatiënten voor elkaar te krijgen is net zo groot. Laten we daarom als zorgpartijen samen verder onderzoeken waar de grootste knelpunten liggen. En daarna tot een concreet actieplan komen om de goedkeuringsprocedures te versnellen.
Laten we daar zo snel als mogelijk mee beginnen! Liefst vandaag nog. Met elkaar. Omdat elke dag kostbaar is voor mensen die leven met vergevorderde kanker. En omdat patiënten over de hele wereld recht hebben op gelijktijdige toegang tot goede, betaalbare zorg. Wie doet met ons mee?
