Minder vermoeidheid na kanker

11 september 2020 | Paul Mommen

Iedereen heeft wel eens een mindere dag. Na een nacht slecht slapen, zit je met een duf gevoel op je werk. Je voelt je moe. De dag duurt lang en er komt weinig uit je handen. Veel mensen die kanker hebben, of dit hebben gehad, hebben dat gevoel. Maar dan vele malen erger en élke dag. Ze kampen langdurig met ernstige vermoeidheid: een bijwerking die je leven volledig kan beheersen. Gelukkig is daar steeds beter wat aan te doen.

In Nederland zijn er bijna een miljoen mensen met kanker of die kanker hebben gehad. Uit onderzoek blijkt dat tachtig procent van hen het eerste jaar na hun behandeling ernstig vermoeid is.

Veertig procent heeft daar nog veel langer en soms zelfs jarenlang last van. Moet je nagaan hoeveel mensen dat bij elkaar zijn. In de pre-coronatijd kon je daar acht keer de Johan Cruijff ArenA mee vullen.

En dan heb ik het over vermoeidheid die een enorme impact heeft op je dagelijks leven. Stel je maar eens voor dat je lichamelijk en geestelijk uitgeput bent.

Dat je lichaam aanvoelt als lood. Je hebt nergens zin in, voelt je saggerijnig, zwaarmoedig en misschien zelfs depressief. Je bent overprikkeld, kampt met slaapgebrek, concentratie en geheugenproblemen.

Je sleept je door de dag. Je functioneert niet op je werk en ook thuis ben je niets waard. Zo beland je in een vicieuze cirkel van problemen. Een duidelijke oorzaak en een oplossing zijn er niet en drijven ook steeds verder van je weg.

Tien jaar geleden was ik zelf nog rayonmanager en sprak ik vaak met oncologen over bijwerkingen. Zij noemden vermoeidheid steevast als een van de meest voorkomende én lastig te behandelen bijwerkingen. Want waar moet je beginnen, als de oorzaak niet glashelder is of er een reeks van onlosmakelijke oorzaken is?

Anno 2020 zijn we gelukkig een stuk verder, mede dankzij de intrede van digitale behandelmogelijkheden. Een inspirerende man op dat gebied is voor mij Bram Kuiper. Hij was directeur tot medio 2017 van Helen Dowling Instituut. Zij bieden psychologisch zorg bij kanker en Kuiper constateerde net als al die oncologen dat vermoeidheid een veelvoorkomende, hardnekkige en zware bijwerking bij kanker is.

Oncologen noemden vermoeidheid steevast als een van de meest voorkomende én lastig te behandelen bijwerkingen.

Geïnspireerd door het succes van het gebruik van e-therapieën in bijvoorbeeld de verslavingssector en met het idee dat je met een digitale behandeling op een laagdrempelige manier veel mensen bereikt, besloot hij een digitale behandeling voor vermoeidheid bij kanker te ontwikkelen.

Uiteindelijk leidde dit tot Untire, een stapsgewijs programma in de vorm van een app dat eind 2018 werd gelanceerd. Mooi vind ik dat de makers van Untire meteen onderzoek naar het gebruik van de app in de praktijk hebben laten doen door de Universiteit van Groningen.

Ik ben trots dat we als Pfizer sinds enkele maanden samenwerken met Untire. Zelf zetten wij ons als geneesmiddelenbedrijf én werkgever al een tijdlang in voor het maatschappijbreed op de kaart zetten van het belang van werkbehoud voor mensen met kanker.

Voor veel mensen met kanker is werk een belangrijk onderdeel van hun dagelijks leven. Maar bijna een derde van de werknemers met kanker maakt na afloop van de behandeling een verandering mee in het werk. Meestal gaan zij minder uren werken of stoppen er zelfs helemaal mee.

Op dat gebied hebben we elkaar dan ook gevonden. Untire is onlangs uitgebreid met een module over vermoeidheid & werk en biedt mensen informatie en praktische handvatten over hoe ze hiermee om kunnen gaan. De app is toegankelijk met een (voor de patiënt kosteloze) code en wordt aangereikt door artsen, verpleegkundigen, zorgverzekeraars of patiëntenverenigingen.

Ik ben ervan overtuigd dat deze app kan bijdragen aan een betere behandeling van vermoeidheid bij kanker. En hoop dat in de toekomst meer patiënten hun dag kunnen invullen zoals zij dat zelf willen en kunnen werken, zonder de beperkingen van vermoeidheid te ervaren.