Nieuwe coronavariant uit Zuid-Afrika, werkt het vaccin daar wel tegen?
Donderdag 25 november werd bekend dat er een nieuwe coronavariant is opgedoken in Zuidelijk Afrika. Deze variant zou maar liefst 50 mutaties herbergen waarvan 30 in het spike/spijker-eiwit en 10 in het deel dat direct contact maakt met de menselijke cel. Het werd door een wetenschapper beschreven als “horrific”. Is er reden voor paniek?
Het SARS-CoV2-virus is een snel muterend virus, we hebben al tientallen varianten gezien maar sinds een jaar krijgen bepaalde varianten een naam; een letter uit het Griekse alfabet. Deze “variants of concern” worden geselecteerd door de World Health Organization (WHO) en op Vrijdag 26 November zal worden besloten of deze nieuwe variant een naam krijgt. Zo ja, dan zijn we aanbeland bij de Griekse letter Nu (intussen aangepast in Omikron).
Er is nog veel dat we niet weten over deze Omikron-variant maar inmiddels wordt er wel volop onderzoek gedaan. Zo weten we nog niet of deze variant in staat is om te ontsnappen aan het vaccin. De enige variant die daar enigszins toe in staat was, was de Bèta-variant die vreemd genoeg bijna niet meer wordt gezien in de wereld. Dat kwam omdat deze variant zich minder goed kon vermenigvuldigen. De in Nederland dominante Delta variant ontsnapt daarentegen niet aan het vaccin maar is wél besmettelijker gebleken. Dat komt omdat de Delta variant zich juist heel erg goed kan vermenigvuldigen. De zorg is nu dat de nieuwe Omikron-variant zich goed kan vermenigvuldigen en kan ontsnappen aan het vaccin.
Daarom test Pfizer alle nieuwe “variants of concern” in een zogenaamde virus-neutralisatie-test. Hierbij wordt het spike-eiwit met alle nieuwe mutaties op het oorspronkelijke SARS-CoV2-virus geplakt. Vervolgens wordt getest of het serum van gevaccineerde personen dit virus kan neutraliseren. De hoeveelheid serum dat noodzakelijk is om de nieuwe variant uit te schakelen is een goede indicatie van de gevoeligheid van het virus voor het vaccin. Toch moet je deze nauwkeurige testen met een korrel zout nemen. De reden is dat je de werkzaamheid van de T-cellen (die besmette cellen opruimen) hiermee niet kunt testen. Dus ook als het serum het virus niet goed neutraliseert, is er nog steeds geen reden voor paniek.
Gelukkig kan met de mRNA-technologie de genetische code van een nieuwe, zorgwekkende variant snel worden ingebouwd in het vaccin. Wanneer Pfizer onderzoekers vinden dat een variant niet of niet voldoende gevoelig is voor het huidige vaccin dan kunnen we het vaccin in dagen aanpassen, in enkele weken testen of dit nieuwe vaccin de juiste immuunreactie opwekt in proefpersonen en vervolgens ter goedkeuring aanbieden aan de EMA en FDA. Dit hele traject kan in minder dan 100 dagen worden afgewikkeld.
Die 100 dagen zijn dus de ‘gouden periode’ en daarom is het inperken van de verspreiding van deze nieuwe variant van belang. De beslissing van de Europese Commissie om reizigers uit Zuidelijk Afrika te weren tot dat we meer weten over deze variant is daarom de juiste. We ‘kopen’ daarmee tijd voor onderzoek naar deze variant en kunnen zo nodig het vaccin aanpassen.
Paniek is nooit goed, en ook nu zeker niet nodig. Urgentie wel, en daarom wordt er dit weekend op veel plaatsen weer doorgewerkt om antwoorden te krijgen op die belangrijke vragen.
In de tussentijd; laat je vaccineren, hou je aan de corona-maatregelen en gebruik je gezonde verstand!
