Geef vaccinontwikkelaars de kans om hun belofte in te lossen
De afgelopen 18 coronamaanden waren hectisch en uitdagend. Er zijn veel beloftes gedaan, zoals voor meer testcapaciteit en een snelle start van de vaccinatiecampagne. Helaas zijn niet alle beloftes - of niet op tijd - nagekomen. Ook de geneesmiddelensector wekte verwachtingen en deed beloftes. We hebben de beloofde tijdslijnen ook niet waar kunnen maken, we waren sneller. Maar dat is pas stap één. Nu moeten we de hele wereld op een efficiënte én betrouwbare manier voorzien van vaccins. Hoe kun je die grootschalige productie en distributie het beste regelen?
Hoe we snel de hele wereld van vaccins voorzien is een enorme uitdaging. Door sommige politieke partijen en lobbygroepen is de laatste weken ingezet op het opschorten van de patenten op de coronavaccins. Het opschorten zal volgens hen de productie van vaccins versnellen en daarmee meer vaccins voor lage- en middeninkomenslanden beschikbaar maken. Hoewel ik niet twijfel aan de goede intenties van deze oproep - we zijn inderdaad pas veilig als iedereen veilig is - is de praktijk anders. Voor mij is hierbij de belangrijkste vraag, moeten we naar (goede) intenties kijken of naar bewezen track records? Ik licht dit graag toe.
Vaccinproductie is uiterst complex
De patenten zijn niet het probleem. Het ‘probleem’ is dat vaccins produceren niet simpel is. Je hebt niet alleen de juiste grondstoffen nodig maar ook de juiste apparatuur, en expertise. Dit zijn op het moment allemaal schaarse middelen. Opschorting van de patenten kan op de korte termijn zelfs leiden tot minder vaccins.
Neem een plots grotere vraag naar schaarse grondstoffen. In het geval van het Pfizer-BioNTech vaccin zijn dat met name het mRNA en bepaalde lipiden (vetten) voor de nano-partikels. Daarnaast zijn er volstrekt nieuwe, en daarmee schaarse, machines (en mensen die weten hoe deze bediend moeten worden) nodig om mRNA te maken of de vetbolletjes tot de juiste (nano) grootte te krijgen. Nieuwe, onervaren bedrijven zouden na het opschorten van patenten vaccins mogen gaan maken maar moeten eerst alle kinderziektes uit hun productieproces krijgen. Dat betekent dat de schaarse machines en grondstoffen niet, of in ieder geval minder efficiënt, worden ingezet om vaccindoses te maken. Ergo, minder vaccins op de korte termijn.
Baat het niet dan schaadt het niet?
Op de lange termijn zal bovendien het risico voor bedrijven toenemen. Immers, als zij na een lang en kostbaar onderzoekstraject een innovatieve doorbraak ontwikkelen dan lopen zij de kans die zomaar kwijt te raken.
Zodoende zijn aandeelhouders (de eigenaren van bedrijven) minder bereid om te investeren in onder meer vaccins die een grote maatschappelijke impact kunnen hebben. Je zou kunnen zeggen ‘wie dan leeft, wie dan zorgt’ voor de helaas onvermijdelijke volgende pandemie.
Maar zelf wil ik dat mijn kinderen ook in de toekomst kunnen blijven vertrouwen op de innovatiekracht van de sector.
Nauw samenwerken
Gelukkig werkt de sector inmiddels al nauw samen om zo snel mogelijk, en zo optimaal mogelijk, zo veel mogelijk vaccins te leveren. Pfizer heeft door samen te werken met bekende partners en mede dóór de patentbescherming, haar productiecapaciteit inmiddels kunnen opschalen naar 3 miljard doses voor 2021. De hele vaccinsector samen zal, naar het er nu naar uitziet, in 2021 meer dan 11 miljard doses coronavaccin beschikbaar maken. Dat kan al genoeg zijn om 70 procent van de wereldwijde volwassen bevolking te vaccineren.
We willen laten zien dat we dankzij patenten een einde kunnen maken aan de pandemie
Dan blijft de vraag, hoe krijg je deze vaccins over de hele wereld? Pfizer CEO Bourla heeft tijdens de Global Health Summit in Rome de belofte gedaan om in 2021 én in 2022, 1 miljard doses van het Pfizer/BioNTech vaccin - tegen kostprijs of gereduceerd tarief - beschikbaar te maken voor lage- en middeninkomenslanden. Hiermee neemt Pfizer haar verantwoordelijkheid om de vaccinatiekloof tussen rijke en arme landen te dichten.
Pfizer heeft al eens een belofte gedaan; In recordtijd een vaccin ontwikkelen. Daar zijn we gepast trots op.
Nogmaals, het opschorten van patenten is niet de oplossing voor het verhogen van de productie van vaccins op de korte termijn. Het introduceert wel een additioneel risico voor de productie op de korte termijn en voor bedrijven en innovatiekracht op de lange termijn.
Pfizer heeft al eens een belofte gedaan; In recordtijd een vaccin ontwikkelen. Daar zijn we gepast trots op. Wij, en de geneesmiddelensector in zijn geheel, willen graag de kans krijgen om te laten zien dat we - mede dankzij patenten - een einde kunnen maken aan de wereldwijde pandemie. Op basis van ons ‘track record’ verdienen we dat.
Marc Kaptein
PS: De Europese brancheorganisatie EFPIA heeft onlangs vijf stappen geïntroduceerd om een gelijke verdeling van de COVID-19-vaccins te bevorderen en waar ook Pfizer zich aan verbindt. Dit zijn het delen van doses opvoeren, de productie blijven optimaliseren, handelsbelemmeringen benoemen die moeten worden weggenomen, paraatheid van de landen ondersteunen en verdere innovatie stimuleren.
