Ontwikkeling van pijnmedicatie: geen centje pijn?
Laat het volgende getal even op je inwerken: 2,2 miljoen. Zoveel patiënten met artrose zijn er in 2040 in Nederland. Artrose kan voor veel pijn zorgen en een grote impact op je leven hebben. Logisch dat er dan aan de lopende band nieuwe medicijnen worden geregistreerd om daar iets aan te doen. Toch? Helaas! Het ontwikkelen van nieuwe pijnmedicatie is niet eenvoudig en het gebrek aan nieuwe registraties is hier het bewijs van. En dat is schrijnend!
17 jaar!
Maar liefst 17 jaar geleden begon de ontwikkeling van een nieuw geneesmiddel voor pijn bij artrose. Na talloze laboratoriumstudies, met vaak klinkende resultaten, werd in 2008 de eerste grootschalige studie met artrosepatiënten gestart. De komst van een nieuw levensveranderend middel was een kwestie van tijd!
Nu, ruim 13 jaar later, zijn we helaas tot de conclusie gekomen dat dit niet de nieuwe ‘life-changer’ voor al die artrosepatiënten bleek te zijn. Simpel gezegd wegen de voordelen van het geneesmiddel niet op tegen de nadelen. Dat betekent dat het middel niet beschikbaar wordt gesteld voor patiënten. En terecht.
Terug naar af?
Want een patiënt verdient alleen een geneesmiddel dat door de geneesmiddelenautoriteiten op veiligheid én effectiviteit is getoetst en goed bevonden is. Schort het aan één van beide aspecten, dan is het niet goed genoeg, moet je terug naar start maar en ontvang je geen €200 van de bank zoals bij Monopoly. Sterker nog, al je investeringen zijn verloren gegaan.
Is het dan echt zo simpel als ‘terug naar af en opnieuw beginnen’? Absoluut niet. De ontwikkeling van een geneesmiddel is een lange en onzekere weg die op ieder moment kan ophouden. In dit geval duurde het 17 jaar voor die weg ophield.
Obstakels
Hoewel we het negatieve bericht van het Europees Medicijn Agentschap (EMA) zagen aankomen, was het toch een zure appel om doorheen te moeten bijten. Nadat je 17 jaar je ziel en zaligheid steekt in de ontwikkeling van een geneesmiddel deed dit … nou ja, pijn.
De voornaamste obstakels voor ons beoogde geneesmiddel bleken een bijwerking bij een klein deel van de studiedeelnemers en een beperkte effectiviteit. Nu heeft ieder geneesmiddel wel bijwerkingen. Echter, konden we bij dit middel niet voorspellen wie er een verhoogde kans had op het ontwikkelen van deze bijwerking. Kun je dit wel voorspellen, dan kun je adviseren het middel niet voor te schrijven bij deze mensen.
De beperkte effectiviteit ligt wat complexer. Pijn laat zich namelijk niet makkelijk standaardiseren. Wat voor de een pijnlijk is, valt voor de andere reuze mee. Bovendien speelt het placebo-effect in dit veld een grote rol. Van het placebo-effect weten we dat dit toeneemt naarmate de behandeling invasiever (ingrijpender) wordt. Een placebo-injectie zal een groter placebo-effect hebben dan het smeren van een placebo-crème of het innemen van een placebo-pil.
En ons geneesmiddel zou nou net per injectie gegeven moeten worden. Desalniettemin, bleek de behandeling met het geneesmiddel een betere pijnverlichting te geven dan de placebo-behandeling. Maar was het effect dan dusdanig beter dan de bestaande medicatie? Helaas niet.
Leergeld
Kortom, onder de streep was het geneesmiddel gewoon niet goed genoeg. Maar hebben we dan gefaald? Absoluut niet. Wij, en met ons de hele gezondheidszorg waar we mee samen hebben gewerkt, hebben waardevolle lessen geleerd tijdens deze 17 jaar. Lessen die we allemaal meenemen bij de ontwikkeling van andere geneesmiddelen die hopelijk wel vele levens in positieve zin mogen gaan veranderen. Daar doen we het tenslotte voor!
