Hou anderhalve meter afstand, maar waarom?

Premier Rutte, virologen, burgemeesters, politiekorpsen en andere gezagsdragers blijven het maar herhalen op allerlei manieren. Ook werd een NL-Alert verstuurd om mensen te waarschuwen om op anderhalve meter van elkaar te blijven. Inmiddels is besloten om boetes uit te delen aan overtreders die toch in groepjes de straat op gaan. Maar waarom nou precies twee armlengtes afstand houden?

Het antwoord is simpel: Iemand die hoest of niest, verspreidt in een straal van anderhalve meter rondom zichzelf het grootste volume aan vochtdruppels met virus.

En via die kleine vochtdruppels kun je het coronavirus doorgeven. ’’Dat staat vast’’, zei hoogleraar infectieziekten en medisch microbioloog Andreas Voss van het Radboud UMC en ziekenhuis CWZ in Nijmegen in verschillende landelijke media.

Mens tot mens

Het coronavirus - ook bekend als COVID-19 - verspreidt zich van mens tot mens. De grootste kans op besmetting loop je door bij een geïnfecteerde persoon in de buurt te komen en doordat hij in jouw richting hoest of niest.

Je kunt het virus overigens ook krijgen door aanraking van een besmet persoon of door een oppervlakte of een voorwerp aan te raken met het virus . En die kunnen zowel in de lucht als op een oppervlakte een aantal uur blijven leven.

Vandaar dat er ook telkens op wordt gehamerd dat je voortdurend grondig je handen moet wassen. Want je kunt het virus anders makkelijk overbrengen op je mond, neus of ogen. En op die manier kan het makkelijk je lichaam binnendringen. Eenmaal binnen, vermeerdert het virus zich en kruipt het door tot de slijmvliezen achter in je keel.

Van Wuhan tot Nederland

Het nieuwe coronavirus verspreidt zich razendsnel. Het vertoefde al langer in dieren, vleermuizen in het bijzonder, totdat het muteerde en op menselijke gastheren overstapte. De eerste mensen raakte half december 2019 besmet op een vismarkt in de Chinese stad Wuhan. En stel dat je vijf besmette mensen hebt, die elke dag 2,6 anderen infecteren…dan zijn binnen vijf dagen 368 mensen ziek. Zo grijpt het virus steeds verder om zich heen. Eind januari 2020 riep de WHO de internationale noodsituatie uit. In Nederland meldde de eerste patiënt zich op 26 februari op de eerste hulp met klachten op de eerste hulp. Ondertussen houdt het coronavirus overal ter wereld huis en heeft het zelfs afgelegen landen zoals Groenland en de Fiji-eilanden bereikt. Wereldwijd zijn al meer dan 400.000 mensen besmet geraakt en ruim 17.000 mensen overleden. Europa vormt momenteel het epicentrum van de pandemie.

De komende dagen en weken moet duidelijk worden of de Nederlandse aanpak, het virus maximaal controleren, werkt. Maximaal controleren betekent dat de overheid probeert om de piek in het aantal besmettingen af te vlakken en uit te smeren over een langere periode. Hoe meer mensen uiteindelijk immuun zijn voor het virus, hoe minder het virus kans heeft om zich te verspreiden bij ouderen en andere kwetsbare mensen. Als zij minder risico lopen om het coronavirus te krijgen, zorgt dat weer dat de intensive careafdelingen, maar ook andere ziekenhuisafdelingen, verpleeghuizen en de thuiszorg minder snel overbelast raken.

De belangrijkste maatregel daarbij is ‘social distancing’: anderhalve meter afstand houden van elkaar. En daarnaast zijn er allerlei andere maatregelen genomen die er allemaal voor moeten zorgen dat mensen zo min mogelijk buiten komen en uit elkaars buurt blijven.

’’Hoe meer mensen zich in de openbare ruimte bevinden, hoe groter de kans dat mensen niet op de basisafstand van elkaar zijn,’’ legde hoogleraar Andreas Voss uit. ’’En dan is de kans op besmetting een stuk groter.’’

In de praktijk blijft het echter lastig om mensen zover te krijgen om die anderhalve meter afstand echt te bewaren. Of het nu op straat of in de supermarkt is: veel mensen komen toch dichtbij elkaar. En vaak niet eens expres.

Dat komt volgens gedragspsycholoog Martin Appelo vooral omdat mensen gewend zijn aan een persoonlijke ruimte van zestig centimeter, als zij mensen niet kennen, zo vertelde hij aan de NOS. Als ze mensen wel kennen, komen ze dichterbij. ’’Anderhalve meter afstand houden en bij een kleine verkoudheid binnenblijven, vraagt om een intensieve gedragsverandering. Dat vinden wij heel moeilijk.’’