‘Bereiken dat werk een behandeldoel wordt’
Pas geleden kwam een hoogopgeleide vrouw op het spreekuur van Desiree Dona. Ze had uitgezaaide longkanker, waarvoor zij is behandeld met een combinatie van chemotherapie en immunotherapie. Hierdoor is haar ziekte voor onbekende tijd niet actief. ‘‘Ze vroeg zich af of ze weer kon gaan werken als accountant of thuis moest gaan afwachten tot ze dood zou gaan.’’
Vragen zoals deze krijgt Desiree Dona steeds vaker, vertelt ze aan een volle zaal met longoncologieverpleegkundigen en verpleegkundig specialisten tijdens de nascholingsbijeenkomst ‘Longkanker in perspectief, share the future’.
De klinisch arbeidsgeneeskundige oncologie van het Radboudumc vertelt dat in 2017 ruim 109.000 mensen in Nederland te horen kregen dat ze kanker hebben, onder wie 45.000 werknemers. ’’Hun aantal neemt toe. De behandelingen tegen kanker worden steeds beter en daardoor leven mensen langer in goede gezondheid.’’
Blijven werken
Blijven werken of weer aan het werk gaan, is om uiteenlopende redenen belangrijk voor mensen met kanker.
De meesten willen zoveel mogelijk doorgaan met hun normale leven. Werk kan een zinvolle, fijne invulling geven aan de dag, in sociaal opzicht belangrijk zijn maar ook dienen als medicijn. Daarnaast is het een bron van inkomsten.
Als arbeidsgeneeskundige helpt Desiree Dona mensen met kanker om aan het werk te blijven of terug te keren naar werk.
’’Voor werknemers is dat vaak heel belangrijk. Maar er zijn geregeld werkgevers die dan zeggen ‘maak eerst je behandeling maar af, voordat je weer begint’.’’
De belangrijkste vraag die je vanuit de zorg kunt stellen is: hoe is het op je werk?
Vaak zeggen zij dit niet uit onwil, maar ontbreekt hen simpelweg aan kennis en kunde op het gebied van werken en ziek zijn. Uit onderzoek van NFK, koepelorganisatie van verenigingen voor mensen met kanker, blijkt dat een kwart van de mensen met kanker zijn baan verliest.
Stel gerichte vragen over werk
Zorgprofessionals kunnen een grote rol spelen in het ondersteunen van de patiënt rond werk, geeft Tamara Raaijmakers programmamanager Fit for Work en Centrum Werk Gezondheid aan. ’’Van de mensen met kanker krijgt slechts 16 procent informatie over werk tijdens de diagnosefase, terwijl 65 procent dit graag wil’’, licht ze de NFK-cijfers verder toe.
’’De belangrijkste vraag die je vanuit de zorg kunt stellen is: hoe is het op je werk? Daarna kun je doorvragen. Wanneer verpleegkundigen en oncologen patiënten gericht vragen naar werk, komen problemen met werk in beeld. En kan de zorgprofessional samen met de patiënt kijken naar mogelijkheden voor ondersteuning, binnen en buiten het ziekenhuis.’’
Focussen op de behandeling
Zelf zullen mensen met kanker werk mogelijk niet zo snel aankaarten als onderwerp tijdens gesprekken met hun oncoloog of oncologisch verpleegkundige. ’’Ze focussen zich op hun behandeling en zien werk vaak niet als onderdeel van de behandeling.’’
Fit for Work is om die reden gestart met het project Target@Work-onco. Dat is specifiek gericht op zorgprofessionals. ’’We willen bereiken dat blijven werken of terugkeer naar werk, een van de behandeldoelen is bij kanker.’’
In het Radboudumc is deze omslag al gemaakt, vertelt arbeidsgeneeskundige Desiree Dona. ’’Van hoog tot laag hebben we de patiënt centraal gezet. De agenda van de patiënt is leidend.
En dan blijkt steevast dat vragen of problemen met werk vaak door patiënten worden genoemd. In de praktijk lopen mensen met kanker die willen werken tijdens de behandeling of weer aan het werk willen na de behandeling echter tegen allerlei knelpunten, schotten en belemmeringen aan. Met als gevolg dat patiënten veel zorgen hebben over behoud van baan en inkomen."
Arbeid moet volgens Desiree Dona vanaf de diagnose worden meegenomen als integraal onderdeel van van het zorgplan in het hele behandeltraject. ’’Om te voorkomen dat patiënten onnodig risico lopen hun baan of inkomen te verliezen.’’
Desiree helpt patiënten de juiste keuzes te maken, behandelt in de zorg mee om het arbeidsvermogen te behouden en versterkt patiënten zodat zij eigen regie kunnen voeren.
‘Hoe belastbaar ben je en wat betekent dat in de praktijk?’
Ze noemt de Poortwachterswet als een voorbeeld van zo’n knelpunt. ’’Al in het tweede jaar van hun behandeling moeten mensen met kanker op zoek naar ander werk bij een andere werkgever. Terwijl ze nog geen kans hebben gehad om in hun eigen werk terug te keren.’’
Desiree zet met mensen die kanker hebben en (weer) willen werken op een rijtje wat de mogelijkheden zijn. ’’Kun je bijvoorbeeld naast de uitkering die je krijgt werken en wat zijn de financiële consequenties daarvan? Hoe kom je aan een baan als je die niet meer hebt? Hoe belastbaar ben je en wat betekent dat voor jouw arbeidsmogelijkheden? Welke arbeidsgerichte interventie kan jouw belastbaarheid verbeteren?
Het gaat om arbeidsgerichte zorg, reële doelen, belastbaarheid, het wettelijk kader en financiële consequenties. Het zijn domeinen die een patiënt niet alleen kan overzien. Als ze alles zelf moeten doen, raken ze verstrikt in een woud van instellingen die niet samenwerken en regels. Waardoor patiënten vele schotten en obstakels tegenkomen.’’
Target@Work-onco
Target@Work-onco biedt medische specialisten en verpleegkundigen tools om aandacht voor werk onderdeel te laten zijn van de behandeling en begeleiding.
Oncologieteams van medische centra kunnen tevens gebruikmaken van het projectaanbod.
Met onder meer teamsessies, een e-learning, inzicht in mogelijkheden voor doorverwijzing en informatie voor patiënten over kanker en werk. In totaal kunnen vijf medische centra zonder kosten deelnemen.
Centrum Werk Gezondheid is projectcoördinator en uitvoerder van het project. AbbVie en Pfizer bieden ondersteuning aan het project.
Meer informatie is te vinden op targetatwork.nl/kanker/ en in de projectflyer.
Voor werkbehoud bij kanker ligt de sleutel volgens Tamara Raaijmakers in de handen van de patiënt en zijn werkgever.
’’Vanuit de zorg kunnen we dat onderwerp aankaarten.
We kunnen patiënten begeleiden op het gebied van en hen doorverwijzen naar professionele ondersteuning.
Target@work kan jullie daarbij helpen.’’
Meer over werken als je ziek bent
Wilt u meer lezen over het onderwerp Werken als je ziek bent? Op deze pagina vind u meer informatie.
Meer lezen over werk en kanker?
Meer info
-
Wij leven voor jouw gezondheid en welzijn
Dit doen we door onze innovatieve medicijnen, premium zelfzorgproducten en impactvolle samenwerkingen. En dit is meer dan ons werk. Het is onze passie. Of het nu gaat om individuele zorg, veel voorkomende of juist erg zeldzame ziektes.
